Cuối năm 2014, Luật Kinh doanh BĐS đã được Quốc hội thông qua và từ 1/7 tới đây, luật này sẽ có hiệu lực. Việc cho phép người nước ngoài nhập cảnh được mua nhà đất, có quyền bán lại và cho thuê là một trong những nội dung được sửa đổi, bổ sung. Quy định này được đánh giá là hướng mở trong việc quản lý thị trường BĐS hiện nay.
Bộ Xây dựng cho biết, không chỉ giúp thu hút nguồn vốn ngoại mà thay đổi này còn thúc đẩy thị trường BĐS phát triển khi nhiều doanh nghiệp FDI đang đẩy mạnh kinh doanh ở Việt Nam, góp phần bổ sung nguồn cầu cho thị trường.
Thực tế cho thấy, việc cho phép người nước ngoài được mua nhà tại Việt Nam đã thí điểm từ năm 2008. Tuy nhiên, chỉ ưu tiên cho đối tượng cá nhân là quản lý trong các doanh nghiệp FDI hoặc các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực không liên quan tới BĐS.
Theo thống kê của Tổng cục Quản lý Đất đai (thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường), tính đến cuối năm 2014, nghĩa là 6 năm sau thí điểm, mới có hơn 780 người kể cả người nước ngoài và Việt kiều sở hữu nhà ở Việt Nam. Trong số đó, chưa tới 200 trường hợp là người nước ngoài trong tổng số khoảng 80.000 người đang làm việc và sinh sống chủ yếu đang thuê nhà ở.
Để nghiên cứu thị trường này, các đơn vị tư vấn đã khảo sát trên những đối tượng người nước ngoài và Việt kiều. Kết quả khảo sát cho thấy, nhu cầu sở hữu nhà của người nước ngoài khá lớn. Tuy nhiên, khối ngoại dễ nản lòng bởi môi trường đầu tư chưa thuận lợi (thời gian quá dài, nhiều thủ tục, nhiều điểm khác biệt so với pháp luật quốc tế...).
 |
| Hiện nay, giới đầu tư trong nước cũng không quá kỳ vọng khách ngoại sẽ giúp thị trường nhộn nhịp hơn. Ảnh: Vũ Lê |
Theo khảo sát nhanh của phóng viên tại Hà Nội và Tp.HCM vào cuối năm 2014, số lượng khách ngoại quan tâm và giao dịch BĐS chiếm trung bình 10% trong tổng doanh số của những dự án trung và cao cấp. So với thị trường tiềm năng, con số này được đánh giá còn khá khiêm tốn.
Trưởng bộ phận kinh doanh nhà ở Savills Hà Nội Hoàng Quỳnh Phương đã đánh giá cao những đổi mới trong luật. Tuy nhiên, bà cũng cho rằng, hiện tại, ngoài một số doanh nghiệp phát triển BĐS nước ngoài, phần lớn các nhà kinh doanh địa ốc vẫn khá e dè vì cơ quan quản lý vẫn chưa đưa ra hướng dẫn chi tiết.
Vị này cho biết, doanh nghiệp nội địa đang tập trung quan sát, nghe ngóng nhiều hơn là công bố kế hoạch cụ thể, vị. Bên cạnh đó, theo bà Phương, tiêu chuẩn nhà ở của người nước ngoài rất cao, hầu hết là biệt thự nghỉ dưỡng và phân khúc cao cấp nên các chủ đầu tư cần có thời gian để chuẩn bị cho những sản phẩm phù hợp mới tính tới giới thiệu cho đối tượng khách hàng này.
Chia sẻ với phóng viên, ông Đoàn Chí Thanh, Chủ tịch HĐQT Địa ốc Hoàng Anh Sài Gòn cho biết, lúc này doanh nghiệp chưa tập trung vào đối tượng khách hàng nước ngoài, một phần là do nguồn cung vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu nội địa. Theo lãnh đạo doanh nghiệp này, chính sách mới thực tế mang tính khuyến khích cho người ngoại quốc yên tâm công tác nhiều hơn. ông Thành nhận định, khi có chính sách này, người nước ngoài vẫn chọn thuê nhà hơn là mua. Lượng khách nước ngoài không đủ sức giúp thị trường địa ốc trong nước nhộn nhịp thêm.
Đồng quan điểm, Phó chủ tịch CEN Group Phạm Thanh Hưng cho biết, hiện nay, các sản phẩm trên thị trường địa ốc vẫn chủ yếu phục vụ nhu cầu người Việt Nam. Người nước ngoài chỉ có thể góp vào thị trường một phần nhu cầu mà không tạo ra đột biến về lượng cầu.
Theo ông Hưng, trong gần 100.000 người nước ngoài đang làm việc, sinh sống tại Việt Nam, ông không dám chắc có đến 10% trong số này muốn mua nhà để định cư lâu dài. Vì thế, việc các doanh nghiệp nội địa không mặn mà với khách hàng nước ngoài là điều dễ hiểu.
Nhằm đa dạng hóa đối tượng khách hàng, một vài chủ đầu tư trong nước đã có những động thái đầu tiên. Vinacapital tháng trước đã tung ra chương trình dành cho người nước ngoài và Việt kiều mua căn hộ ở Đà Nẵng. Khách hàng chỉ cần đặt cọc 30% thông qua hình thức hợp đồng hứa mua, hứa bán để giữ căn hộ trong thời gian chờ luật có hiệu lực. Chủ đầu tư sẽ chính thức ký hợp đồng mua bán khi khách hàng đủ điều kiện. Trong trường hợp ngược lại, hợp đồng này sẽ chấm dứt, chủ đầu tư sẽ hoàn trả toàn bộ tiền đặt cọc.
Từ cuối năm 2014, Đất Xanh Miền Bắc (đơn vị phân phối căn hộ cao cấp của Vinhomes) cũng đã giới thiệu một loạt chương trình khuyến mại đặc biệt hướng tới khách hàng Ba Lan, Nga. Bên cạnh đó, Công ty TNHH Hoà Bình cũng đã đánh tiếng sẽ thu hút khách ngoại tại Dự án Hoà Bình Green City.
Theo nhận định của ông Desmond Sim, Trưởng bộ phận nghiên cứu thị trường khu vực Đông Nam Á của CBRE, quy định mới về quyền được mua nhà nhưng vẫn còn rất nhiều vấn đề liên quan cần được đề cập.
Ông Desmond Sim bày tỏ, nếu khách hàng thực sự muốn mua nhà thì họ cần biết điều gì có thể xảy ra trong 50 năm nữa khi họ muốn rút khoản đầu tư này về. Họ được quyền làm gì, tỷ lệ sinh lời như thế nào hoặc sau khi chuyển nhượng, bán, họ có được phép huyển tiền ra khỏi lãnh thổ Việt Nam hay không?
Theo khảo sát của CBRE, trong khi giới đầu tư trong nước chưa thật sự hào hứng với chính sách, một xu hướng mới đã manh nha ở thị trường Tp.HCM. Đó là một vài doanh nghiệp ngoại bắt đầu đưa ra kế hoạch mang sản phẩm chào bán ra thị trường ngoại quốc.
Một chuyên gia cho biết, họ đang đàm phán với một chủ đầu tư và năm nay, họ sẽ đem dự án tiếp thị trực tiếp ở Singapore thay vì ở Việt Nam đợi khách hàng tìm tới. Trước kia Luật chưa quy định thì nhiều rào cản nhưng nay họ có lợi thế và động lực và đế triển khai, đó là động thái tốt của thị trường.
Tuy nhiên, theo vị này, để mời gọi khách hàng nước ngoài thành công, quan trọng nhất là chủ đầu tư phải cho họ biết dự án hấp dẫn như thế nào, tỷ suất lợi nhuận ở Việt Nam là bao nhiêu... và còn nhiều vấn đề pháp lý khác nữa.
