Luật cấm làm căn hộ 25 m2
Bộ Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 4451:2012 đã quy định diện tích căn hộ thương mại tối thiểu phải từ 45m2 trở lên. Sau đó, Luật Nhà ở 2014 cũng yêu cầu diện tích nhà ở thương mại phải bảo đảm theo “tiêu chuẩn, quy chuẩn”. Cho đến nay, các quy định của pháp luật cũng chỉ cho phép dự án nhà ở xã hội được làm loại căn hộ nhỏ 25m2, còn với nhà ở thương mại thì diện tích tối thiểu vẫn là 45m².
Tuy nhiên, tại Tp.HCM vẫn có một doanh nghiệp được làm căn hộ siêu nhỏ theo thí điểm của Bộ Xây dựng. Cơ quan này thậm chí còn “năm lần bảy lượt” đề nghị bằng văn bản về việc cho làm loại căn hộ này tại Tp.HCM. Cách đây không lâu, Bộ Xây dựng một lần nữa đề nghị Tp.HCM nghiên cứu theo hướng không bắt buộc các dự án phải áp dụng tiêu chuẩn diện tích căn hộ thương mại tối thiểu 45m², mà có thể được xây một tỷ lệ nhất định (từ 20 - 25% hoặc cao hơn) số căn hộ chung cư có diện tích 25 - 45m².
Ngày 11/1, trong văn bản phản hồi kiến nghị của Bộ Xây dựng, ông Trần Vĩnh Tuyến, Phó chủ tịch UBND Tp.HCM khẳng định TP không đồng ý làm căn hộ siêu nhỏ. Bởi điều này sẽ khiến người dân từ các địa phương khác đổ về Tp.HCM mua căn hộ giá rẻ để ở, từ đó làm tăng quy mô dân số, phá vỡ quy hoạch được duyệt, tăng áp lực lên hệ thống hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội vốn đang quá tải của TP.
Hồi tháng 9/2017, UBND Tp.HCM cũng từng có văn bản trả lời Bộ Xây dựng với quan điểm không làm căn hộ nhỏ trên địa bàn vì lo ngại tình trạng “nhà ổ chuột” trên cao.
Một căn hộ nhỏ tại khu chung cư thuộc huyện Bình Chánh. Ảnh: Độc Lập
Đáng chú ý, dù Tp.HCM đã kiên quyết nói không với căn hộ siêu nhỏ, thì ngày 15/1, HoREA - một hiệp hội trực thuộc UBND TP vẫn gửi các bộ ngành, Thường trực Thành ủy Tp.HCM, thường trực UBND Tp.HCM “tha thiết” xin cho các chung cư thương mại được xây dựng căn hộ nhỏ. Theo đó, Hiệp hội đề xuất cho xây loại căn hộ này với tỷ lệ khoảng 25% tổng số căn hộ của chung cư, tại các quận ven và huyện ngoại thành.
Ai được lợi?
Bàn về kiến nghị cho xây căn hộ nhỏ, KTS Trần Tuấn phân tích, Bộ Xây dựng đưa ra lập luận nhiều nước cho làm căn hộ thương mại 25m2 nhưng điều này phải nhìn vào thực tế của mỗi nước. Chẳng hạn tại Singapore, sở dĩ họ cho phát triển căn hộ diện tích nhỏ vì các phương tiện công cộng, đặc biệt là metro tại đây phát triển mạnh. Người dân thường làm việc trong các cao ốc và đi lại bằng tàu điện ngầm, bên trên là hệ thống xe buýt rộng khắp nên không mấy người phải dùng phương tiện cá nhân. Do đó, dù diện tích của Singapore chỉ bằng huyện Phú Quốc với dân số hơn 5,7 triệu người nhưng quốc gia này không mấy khi kẹt xe.
Trong khi đó phương tiện di chuyển chủ yếu của người dân Tp.HCM là xe máy, ô tô cá nhân. Các con đường, cao ốc thì mọc lên như nấm dù hạ tầng không được đầu tư. Đây là nguyên nhân gây ra tình trạng kẹt xe, ngập nước ngày càng trầm trọng.
Ở góc độ doanh nghiệp, ông Đinh Duy Trinh, TGĐ Công ty CP Tập đoàn bất động sản Việt Nam thậm chí còn nói thẳng: sẽ thật khiên cưỡng khi lấy lý do làm nhà thương mại diện tích nhỏ để đáp ứng nhu cầu của người dân nhập cư, người thu nhập thấp. Bởi lẽ luật cũng đã xem xét vấn đề này khi cho phép xây loại căn hộ 25m2 trong các dự án nhà ở xã hội dành cho người thu nhập thấp, công nhân... Đi đôi với đó là các ưu đãi về tiền sử dụng đất, thuế... để nhà ở xã hội có giá bán rẻ hơn nhà thương mại. Vì thế ông Trinh cũng đồng tình quan điểm không nhất thiết phải cho làm căn hộ thương mại diện tích 25 m2.
“Sở dĩ các doanh nghiệp vẫn thích làm nhà thương mại diện tích nhỏ thay vì làm nhà ở xã hội vì lợi nhuận cao hơn, dễ làm dễ bán. Trong khi thói quen của người lao động nghèo, nhất là dân ở các quận huyện vùng ven, dù ít tiền vẫn thích ở dưới đất, không muốn ở chung cư. Đó là lý do hàng ngàn căn hộ tái định cư ở Vĩnh Lộc B (huyện Bình Chánh, Tp.HCM) đã bỏ hoang mấy năm nay vì không ai nhận nhà ở”, ông Trinh nói.
Tương tự, lãnh đạo một công ty bất động sản cũng thừa nhận trong các dự án, loại căn hộ diện tích nhỏ một phòng ngủ luôn dễ bán và bao giờ cũng bán hết hàng trước. Do “hút hàng” như vậy nên căn hộ nhỏ cũng được chủ dự án bán với giá đắt hơn hẳn so với các căn hộ diện tích lớn. Đáng nói là những căn hộ loại này thường được dân đầu cơ mua gom hết sau đó bán lại để hưởng chênh hoặc cho thuê. "Cho phép làm căn hộ diện tích nhỏ thì chỉ lợi doanh nghiệp, người mua nhà cũng không được lợi gì nhiều", vị lãnh đạo này khẳng định.
