Ông Hoàng, 50 tuổi kể lại, hồi đầu năm gia đình ông mua được ngôi nhà 3 tầng ở quận 6, Tp.HCM. Ông khá ưng ngôi nhà này, vì mới xây năm 2015, chủ nhà xây để ở nên làm chắc chắn, cẩn thận. Họ quyết định về quê sinh sống mới bán lại. Tuy nhiên, ngôi nhà vẫn còn một số điểm ông Hoàng chưa hài lòng mà theo ông là không hợp phong thủy nên quyết sửa lại theo ý mình.
Ngôi nhà hướng Nam nhưng ông Hoàng xoay qua hướng Tây để hợp tuổi. Đồng thời, khi thợ đập tường ngăn giữa bếp với phòng khách, ông Hoàng cũng đổi bếp từ vị trí phía Đông sang phía Nam vì cho rằng như vậy hợp hướng với vợ.
Đặc biệt, khi đếm kỹ số bậc cầu thang trong nhà, ông Hoàng phát hiện có 63 bậc là phạm vào chữ "bệnh" trong cụm từ “Sinh - Lão - Bệnh - Tử”. Muốn thay đổi cho may mắn, ông quyết định làm thêm một bậc ở nhịp đầu tiên và một bậc ở nhịp cuối cùng.
Tuy đã biết trước là bậc đầu và bậc cuối của cầu thang thấp hơn bình thường nhưng khi đi lại, mọi người trong nhà vẫn hay bị bước hẫng ở đây. Mới tháng trước, khi đi cầu thang, vì bất cẩn ông Hoàng bị hẫng chân ở chỗ bậc cầu thang được sửa, ngã trẹo chân, phải bó bột. Chân ông Hoàng chưa khỏi thì hai tuần sau, cậu con trai đang học lớp 10 cũng bị ngã, bó bột như bố. Cùng lúc phải chăm sóc cả hai "thương binh" trong nhà, vợ ông vất vả quá cũng đổ bệnh.
Các thiết kế nhà ở phương Tây đều không quan tâm đặc biệt đến
số bậc cầu thang. Ảnh: Gehan Homes.
Kiến trúc sư Phạm Thanh Truyền, người từng thiết kế nhiều công trình nhà ở cho biết, đã gặp không ít trường hợp chủ nhà tự làm khó mình hoặc chuốc họa vào thân vì quá tin vào phong thủy khi làm cầu thang.
Ông Truyền kể, vào tuần trước, một khách hàng mà ông tư vấn thiết kế cũng bị ngã phải bó bột như ông Hoàng vì tự làm thêm một bậc cầu thang. Toàn bộ các bậc cầu thang đều cao 170mm nhưng hai bậc dưới cùng lại đột ngột giảm xuống còn 85mm. Do quen chân với các bậc phía trên nên khi đến hai bậc cuối, vị chủ nhà đó đã bị khuỵu, bàn chân bị lật úp gây đứt dây chằng cổ chân. Sau khi gặp tai nạn, khách hàng phải nhờ kiến trúc sư cho người đến cải tạo lại cầu thang như ban đầu.
Anh Tâm, một khách hàng khác của ông Truyền sở hữu một ngôi nhà rất hẹp (diện tích 3,2 x 10m) ở quận 3, Tp.HCM. Khi tư vấn, kiến trúc sư Truyền khuyên nên để chiều cao tầng 1 là 3,6m vì nhà hẹp ngang, nếu xây cao quá sẽ tạo cảm giác không gian bị “ốm”, đặc biệt là cầu thang sẽ phải làm nhiều bậc hơn hoặc phải trải dài ra hoặc phải dựng đứng lên. Thế nhưng anh Tâm đi coi thầy phong thủy thì được phán nên xây trần cao 4,1m. Với chiều cao trần như vậy, cầu thang gần như chiếm toàn bộ diện tích tầng dưới. Do lúc đó, các tầng đều đã đổ tầng rồi, tầng trệt bị choán hết chỗ nên anh Tâm lại phải kêu thợ đập cầu thang đi, xây lại cầu thang mới. Thế nhưng khi lùi vào thì độ dốc của cầu thang buộc phải tăng lên, gia đình anh đành nhắc nhau phải thật cẩn thận khi bước lên cầu thang.
Theo kiến trúc sư Phạm Thanh Truyền, yếu tố phong thủy chỉ góp phần giải tỏa tâm lý cho chủ nhà. Bởi nếu xét về mặt cơ học, vật lý học, các kiến trúc sư đều đã tính kỹ công năng để chủ nhà thuận lợi nhất khi sử dụng. Trong khi bản chất của khoa học phong thủy là đưa ra phương án để cuộc sống của con người hài hòa với môi trường tự nhiên.
Cũng theo vị kiến trúc sư này, ở các nước châu Âu người ta không đếm số bậc cầu thang theo "sinh lão bệnh tử", tuy nhiên cũng có một nghiên cứu chỉ ra rằng, nên xây bậc cầu thang là số lẻ. Sở dĩ như vậy là vì mỗi người đều có một chân thuận và một chân không thuận. Khi bước lên cầu thang, nên đưa chân thuận lên trước làm trụ, khi đến chiếu nghỉ hoặc điểm dừng thì lại đưa chân thuận làm trụ. Cách đi như vậy sẽ giúp mọi người cảm thấy thoải mái, nhẹ nhàng, không mất sức.
Thời xưa, bậc thềm nhà các cụ cũng thường làm "tam cấp" chứ không phải nhị hay tứ, ngũ cấp. Tuy nhiên, cụm từ "sinh lão bệnh tử" dường như đã ám ảnh trong tiềm thức nhiều người nên khi không làm đúng như vậy thì cảm thấy hoang mang.
Bằng kinh nghiệm nhiều năm làm tư vấn, ông Truyền cho rằng, cầu thang nhà ở lý tưởng có các bậc cao từ 150 - 175 mm; chiều rộng bậc thang từ 250 - 300 mm (tương đương một bàn chân). Cầu thang thường có bề rộng khoảng 90 cm để hai người có thể tránh nhau khi lên xuống; mỗi 15 bậc thang hoặc ít hơn nên có chiếu nghỉ. Tuy nhiên vẫn có nhiều chủ nhà làm cầu thang tùy hứng nên khi sử dụng có thể gặp phiền phức.
Ngoài ra, cầu thang dạng thẳng thuận tiện cho việc đi lại hơn thang cong, thang xoắn; bậc thang hình chữ nhật cũng phổ biến và dễ sử dụng hơn so với bậc thang hình tam giác, nên làm chiếu nghỉ để đỡ mệt hơn...
Còn theo giảng viên Nguyễn Võ Uyên Mi, giám đốc một học viện phong thủy tại Tp.HCM, khoa học nghiên cứu phong thủy coi trọng yếu tố “khí” khi thiết kế cấu thang chứ không đề cập về số bậc, do đó chủ nhà không cần quá lo lắng.
