Đấu trường La Mã được biết đến đầu tiên dưới cái tên Amphitheatrum Flavium theo tiếng Latinh hoặc Anfiteatro Flavio tiếng Ý, sau này gọi là Colosseum hay Colosseo, là một đấu trường lớn ở thành phố Roma. Công suất chứa lúc mới xây xong là 50.000 khán giả. Đấu trường được sử dụng cho các võ sĩ giác đấu thi đấu và trình diễn công chúng. Đấu trường được xây dựng khoảng năm 70 và 72 sau Công Nguyên dưới thời hoàng đế Vespasian. Đây là công trình lớn nhất được xây ở Đế chế La Mã được hoàn thành năm 80 sau Công Nguyên dưới thời Titus, với nhiều chỉnh sửa dưới thời hoàng đế Domitian.
 |
| Toàn cảnh đấu trường Colosseum |
Trong thế giới hiện đại ngày nay, chúng ta đang sống giữa những tòa nhà chọc trời với đầy tiện nghi. Nhưng kiến trúc cổ của thời kỳ Đế chế La Mã cổ đại vẫn là một phong cách đầy ấn tượng và cuốn hút, chứa đụng nhiều điều bí ẩn. Trong đó đấu trường Colosseum là một công trình điển hình nhất, xuất sắc nhất thời bấy giờ. Cho đến tạn ngày nay các nhà nghiên cứu, nhà khoa học và những kiến trúc sư vẫn đang tiếp tục tìm hiểu, khám phá những điều tuyệt vời ẩn chứa bên trong đấu trường này.
Một công trình kiến trúc có 1.920 năm tuổi, trải qua nhiều trận động đất và nạn cướp đá, nay vẫn là điểm tham quan hấp dẫn. Kỳ quan cổ đại nhưng lại được bầu chọn vào bảy kỳ quan thế giới mới, ngày 7-7-2007, đó là đấu trường Colosseum Roma của Italia.
Bắt đầu từ một ý tưởng của kiến trúc sư Robert Adam, Hoàng đế Vespasian đã cho xây dựng đấu trường, khởi công từ năm 72 sau công nguyên, hoàn tất năm 80. Trên một thung lũng có con kênh chảy qua, nằm giữa ba ngọn đồi trong bảy ngọn đồi nổi tiếng của nước Ý là Caeli- Esquiline – Platine.
Đấu trường là một cấu trúc hình ê-líp khổng lồ với các dãy bậc thang dùng làm chỗ ngồi cho 50.000 khán giả, vòng quanh một sân đấu trung tâm cũng hình ê-líp. Phía dưới sàn gỗ của đấu trường là một hệ thống phòng ốc và lối đi phức tạp dành cho các loài dã thú và những trang thiết bị phục vụ cho các màn trình diễn đẫm máu. 80 bức tường tỏa ra từ khu vực trung tâm, tạo ra các lối đi, bậc thang và các dãy ghế ngồi.
|
Colosseum được thiết kế để chứa 50.000 người, và có tới trên dưới 80 lối ra vào để khán giả có thể đến và đi một cách dễ dàng, nhanh chóng. Tổng chiều cao công trình là khoảng 48,5 m, tương đương với một tòa nhà 12-15 tầng.
Công trình sử dụng đến 300 ngàn m3 đá đặc biệt có tên travertine cùng với 300 tấn vòng kẹp sắt nối giữ đá với nhau tạo ra 80 bức tường ngăn chia các sân thi đấu và khán phòng. Các mái vòm bên trên tầng trệt tạo ra 80 cửa ra vào, trước mỗi lối ra đều có đánh số, để khán giả dễ tìm ra chỗ ngồi. Các khán phòng ban đầu chứa được 50 ngàn khán giả, sau đó tăng lên 55 ngàn người xem.
Bên ngoài mái vòm với ba bậc thềm đều có hệ thống cột lớn và cầu thang lên xuống, hệ thống cầu thang đan xen qua các khán phòng. Tầng hầm được xây dựng kiên cố với lối ngang dọc mắc cửi, dành cho diễn viên và ngăn giữ thú chờ lên sân khấu thi đấu hay biểu diễn. Trước mặt đấu trường là một quảng trường với tháp đứng nhìn ra một vịnh nhân tạo.
|
Colosseum Roma còn có nhiều điều được coi là bí ẩn. Thứ nhất, ngoài sử dụng 300 ngàn m3 đá lạ, còn có thêm gạch tự tạo có tên “Brickfaced”, từ chuyên môn trong kiến trúc gọi là “đá lộ mặt”, tức một loại gạch làm bằng đất sét đặc biệt để ốp tường. Gạch lộ mặt do công trình tự chế để có gam màu và design vân gạch theo ý muốn nhà thiết kế.
Thứ hai là thiết kế tài tình nơi 80 cửa vòm cuốn, để từng khán giả có thể thoát nhanh ra ngoài trong vòng vài phút giữa khi đông người và có sự cố. Liên quan bí ẩn thứ hai là bí ẩn thứ ba, “nơi đón chào của thần chết”, các võ sĩ giác đấu đến đây đều chào nhau bằng chỉ ngón tay cái vào ngực trái, biểu tượng của kiếm đâm vào tim, dù là thi đấu bằng kiếm gỗ.
Công trình kiến trúc đồ sộ, không gian đấu trường khổng lồ. Khả năng tổ chức, biểu diễn và kiểm soát đám đông lớn. Đấu trường Colosseum xứng danh là một trong những kiến trúc vĩ đại của thời cổ đại.
