Sắt, thép các loại đứng thứ 5 trong nhóm 10 mặt hàng nhập khẩu nhiều nhất
Theo báo cáo của Tổng cục Hải quan, cả nước đã chi hơn 7,6 tỷ USD nhập khẩu 17,65 triệu tấn sắt, thép các loại. Trong đó, phôi thép chiếm một tỷ lệ nhỏ, khoảng hơn 1 triệu tấn, đạt 320 triệu USD. Ngoài ra, nhập khẩu nhóm sản phẩm từ sắt, thép cũng tăng mạnh, đạt 2,8 tỷ USD.
Nhìn chung, kim ngạch nhập khẩu nhóm mặt hàng sắt thép đã vượt 10,4 tỷ USD. Theo đó, sắt thép là nhóm nhập khẩu lớn thứ 3 trong cơ cấu hàng hoá nhập khẩu của Việt Nam.
Ở chiều ngược lại, tính đến ngày 15/12, Việt Nam đã xuất khẩu được 3,2 triệu tấn thép, trị giá 1,8 tỷ USD. Nhóm các sản phẩm từ sắt thép xuất khẩu được 1,88 tỷ USD. Tổng cộng, kim ngạch xuất khẩu sắt thép đạt khoảng 3,7 tỷ USD.
Như vậy, trong ngành thép, cả nước nhập siêu 6,7 tỷ USD. Tổng cục Hải quan cho biết, về cuối năm, nhập khẩu thép có xu hướng giảm cả về số lượng và giá. Song 11 tháng trong năm 2016, về lượng, lượng nhập khẩu thép cả nước vẫn tăng 22,5% so với cùng kỳ.
Lượng thép nhập khẩu tăng đột biến trong năm 2016
Hiện, Trung Quốc là nước dẫn đầu về khối lượng xuất khẩu thép vào Việt Nam với số lượng gần 10 triệu tấn, tăng 18% so với cùng kỳ. Đứng thứ hai là Nhật Bản với 2,4 triệu tấn, tăng 7% và Hàn Quốc đạt 1,69 triệu tấn, tăng 6,5% so với cùng kỳ.
Theo báo cáo mới đây của Bộ Công Thương, qua quá trình rà soát Quy hoạch ngành thép, đến năm 2020, cả nước sẽ thiếu hụt khoảng 15 triệu tấn thép thô và đến năm 2025, lượng thiếu hụt sẽ vượt mức 20 triệu tấn, nhập siêu ngành thép ngày càng trầm trọng. Cũng tại bản báo cáo, Bộ Công Thương đưa ra cảnh báo về tình trạng nhập siêu lớn cho nền kinh tế, ảnh hưởng đến sự ổn định kinh tế vĩ mô của đất nước.
Trong văn bản mới đây của Hiệp hội Thép Việt Nam, đơn vị này đã đưa kiến nghị về việc tăng cường rà soát, kiểm tra, quản lý chặt chẽ để không xảy ra hành vi lẩn tránh thuế tự vệ với các mặt hàng thép cuộn nhập khẩu.
Kiến nghị này xuất phát từ thực trạng, kim ngạch nhập khẩu thép thuộc mã hàng phải áp dụng thuế tự vệ 10 tháng đầu năm 2016 giảm, bằng 69,87% so với cùng kỳ và bằng 58,22% so với cả năm 2015. Trong khi, kim ngạch nhập khẩu mặt hàng thép thuộc mã hàng không chịu thuế tự vệ 10 tháng đầu năm 2016 lại tăng mạnh, bằng 155,91% so với cùng kỳ và bằng 129,93% so với cả năm 2015.
Bộ Tài chính cũng nhận định về vấn đề này: “Có hiện tượng giảm nhập khẩu đối với thép chịu thuế tự vệ và tăng nhập khẩu các mặt hàng thép không chịu thuế tự vệ”.
Bộ Tài chính cũng cho biết, trước phản ánh việc nhập khẩu thép cuộn ồ ạt từ nước ngoài vào Việt Nam và nghi ngờ lẩn tránh thuế tự vệ, Bộ Tài chính đang chỉ đạo các đơn vị trong ngành phối hợp với doanh nghiệp và Hiệp hội Thép.
Trước đó, ngày 7/3/2016, Bộ Công Thương đã quyết định áp dụng biện pháp tự vệ tạm thời với mặt hàng phôi thép và thép dài nhập khẩu vào Việt Nam với mức thuế tự vệ lần lượt là 15,4% với thép dài và 23,3% với phôi thép.
Theo đó, việc áp dụng biện pháp tự vệ có tác dụng lên ngành sản xuất thép trong nước nói chung, đặc biệt là ngành sản xuất phôi thép.
Tuy nhiên, theo nhiều doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu thép trong nước, việc áp dụng biện pháp tự vệ đang tồn tại hành vi doanh nghiệp nhập khẩu kê khai sang mã HS khác với mặt hàng thép cuộn.
Đại diện Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương) cho biết, Cục Quản lý cạnh tranh sẽ cân nhắc việc thành lập các đoàn thanh, kiểm tra trên cơ sở đánh giá nhu cầu trong nước, tránh để tình trạng lợi dụng công cụ phòng vệ thương mại để tạo lợi thế riêng cho doanh nghiệp.
