Không hiểu hết ý nghĩa các loại quả
Mâm ngũ quả, nghĩa là mâm có 5 loại quả, tương ứng với 5 màu theo ngũ hành. Theo quan niệm của phương Đông, 5 loại quả cần có màu đen, đỏ, xanh, trắng, vàng tượng trưng cho Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ.
Mâm ngũ quả không thể thiếu nải chuối xanh. Màu xanh của chuối tượng trưng cho Hành Mộc. Nải chuối còn mang ý nghĩa của sự che chở, sung túc, đùm bọc và gắn kết. Trên thực tế, trong mâm ngũ quả, nải chuối cũng bao bọc các loại quả khác.
Giữa nải chuối thường đặt quả bưởi màu vàng (ứng với Hành Thổ) mang ý nghĩa là cầu phúc lộc. Nhiều người thay thế bưởi bằng quả phật thủ hay quả lựu chín vàng.
Tượng trưng cho Hành Hỏa có thể chọn các loại quả có màu đỏ (thường là dưa hấu) và Hành Kim thường chọn những loại quả màu trắng sáng như quả đào, quả roi ở miền Bắc. Tượng trưng cho Hành Thủy là những loại quả màu đen, sẫm như mận, hồng xiêm..
Mâm ngũ quả còn thể hiện mong muốn, ước nguyện gửi gắm của gia chủ
Nhiều gia đình băn khoăn rằng có nhất định phải đủ các loại quả có màu theo ngũ hành hay không. Theo cổ truyền, Ngũ hành không phải quan niệm trên ban thờ và không có ý nghĩa thực tiễn trong tâm linh. Do đó, nếu chọn quả theo màu sắc của Ngũ Hành được thì càng tốt,còn nếu không thì vẫn có thể chọn quả theo nghĩa riêng, thể hiện ước muốn của gia chủ. Việc bày thêm quả để thể hiện ý nghĩa riêng thường được người dân phía Nam coi trọng hơn phía Bắc.
Chẳng hạn, quả táo to, đỏ thể hiện ước mong phú quý, quả lựu thể hiện ước muốn đông con, nhiều cháu, quả đào mong muốn thăng tiến, quả hồng, quả quýt, quả cam chín đỏ ước mong mạnh mẽ, thành đạt, quả dưa hấu, quả bưởi cầu mong sự ngọt ngào, may mắn, quả sung hàm ý sự sung mãn về sức khỏe, hay tiền bạc, quả đu đủ tượng trưng cho sự đầy đủ thịnh vượng…
Phương án tốt nhất là nên chọn lựa các loại quả mang ý nghĩa theo ước nguyện của gia chủ, đồng thời đảm bảo được các màu sắc theo Ngũ Hành.
Ở Việt Nam, với sự đa dạng vùng miền, mâm ngũ quả của mỗi vùng cũng khác nhau. Thông thường, mâm ngũ quả ở miền Bắc có bưởi, đào, quýt, chuối, hồng và chú trọng ngũ sắc. Mâm ngũ quả của miền Trung và miền Nam lại coi trọng nghĩa của các loại quả.
Rửa quả sạch sẽ để bày mâm ngũ quả
Nhiều gia đình mua quả về, thường rửa cẩn thận cho quả bóng và đẹp. Tuy nhiên, việc rửa sẽ làm quả sớm bị héo. Vì thế, chỉ cần dùng khăn giấy ẩm lau sạch quả là được. Với những quả bưởi bị ố vàng hay mốc xanh ở vỏ, có thể hòa chút nước vôi sạch, thấm vào khăn lau.
Chọn ngay quả chín đẹp
Mâm ngũ quả cần có trước đêm 30 Tết, và thường được các gia đình bày biện vào sáng 30 Tết. Nhưng việc chọn mua được tiến hành sớm hơn nhiều. Nhiều gia đình có thể mua quả từ ngày 27 - 28 Tết, hoặc sớm hơn.
Do đó, nếu không tính toán thời gian mà chọn mua ngay những quả đã chín đẹp thì khi bày, quả có thể bị chín quá hoặc lá bị héo. Nên lựa những quả già nhưng chưa chín quá. Chuối nhất định phải là chuối xanh. Các loại quả khác như xoài, mãng cầu, đu đủ, hồng… nên chọn mua quả ương. Dưa hấu mang tính đấng trí nhân quân tử nên chọn những quả xanh vỏ đỏ lòng. Dù có nhiều loại hoa quả, cũng nên bày thêm quả Phật thủ là biểu tượng của bàn tay Phật.
