Mô hình NƠXH cho thuê chưa được quan tâm
Việc mỗi năm vẫn có hàng vạn người dân nhập cư vào các đô thị lớn như Hà Nội, Tp.HCM… để học tập, lập nghiệp với khoản thu nhập đa phần là trung bình hoặc thấp, khả năng mua nhà chưa có nên phải tìm thuê nhà trọ đã khiến nhu cầu về nhà ở cho thuê trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Do chưa có quỹ nhà ở cho thuê theo các dự án lớn, tập trung nên nhiều người dân nhập cư tại thủ đô Hà Nội đang phải thuê trọ các khu nhà tự phát trên địa bàn khắp thành phố.
Các chuyên gia địa ốc cho rằng, sở dĩ phân khúc nhà ở cho thuê vẫn còn bị bỏ ngỏ là do kinh phí đầu tư lớn, trong khi thời gian thu hồi vốn chậm, khiến các chủ đầu tư không mấy mặn mà.
Nhu cầu cơ bản về chỗ ở của người dân sẽ được đáp ứng khi nguồn cung về NƠXH cho thuê
được phát triển dồi dào. (Ảnh minh họa, nguồn: Internet)
Lãnh đạo Công ty Đầu tư phát triển hạ tầng Viglacera, một trong những đơn vị đã phát triển mô hình NƠXH cho biết, việc làm NƠXH cho thuê là hình thức bỏ tiền chẵn, thu tiền lẻ nên không mấy DN mặn mà. Riêng Viglacera, việc phát triển loại hình nhà ở cho thuê chủ yếu là vì trách nhiệm cộng đồng. Bởi, khi DN dành 20% diện tích dự án để cho thuê cũng đồng nghĩa với việc bỏ ra 20% tổng mức đầu tư, trong khi lại bị khống chế về mức lợi nhuận với quy định không được phép vượt quá 10%.
Chuyên gia Đặng Hùng Võ cho rằng, nguồn cung nhà ở cho thuê hiện vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của đa số người dân, trong khi đây lại là một bộ phận góp phần không nhỏ vào việc phát triển kinh tế - xã hội chung. Trên thực tế, tại Singapore, số người dân sống trong các căn hộ được phát triển bởi cơ quan nhà ở chiếm tới 84%, con số này ở Hàn Quốc là 40% và Nhật Bản cũng tương đương.
Còn ở Việt Nam hiện nay, thị trường nhà ở vẫn đang bị bỏ ngỏ, trong khi nhu cầu thuê nhà lại rất lớn. Do đó, cần phải có các cơ chế, chính sách ưu đãi nhằm thu hút các tổ chức, cá nhân đầu tư phát triển loại hình NƠXH cho thuê bằng vốn tự có.
Vẫn thiếu một chính sách phù hợp
Khi có nguồn cung NƠXH cho thuê dồi dào, chắc chắn nhu cầu cơ bản về nơi ở của người dân cũng sẽ được đáp ứng tốt hơn, sẽ chuyển sang ở nhà thuê chứ không phải là nhà trọ tạm bợ như trước đây, từ đó, đời sống dân sinh sẽ được nâng cấp hơn. Điều quan trọng nhất hiện nay là cần phải có một chính sách phù hợp, nguồn tín dụng dài hạn cho kế hoạch phát triển nhà cho thuê để đáp ứng tốt nhu cầu về chỗ ở cho mọi người dân.
Theo ông Nguyễn Trần Nam, Chủ tịch Hiệp hội BĐS Việt Nam, người dân cũng cần phải thay đổi tư duy quan niệm "phải sở hữu nhà" vốn cố hữu bấy lâu nay sang khái niệm "có chỗ ở", nghĩa là có thể ở nhà thuê.
Ông Nam phân tích thêm, nhu cầu nhà ở của người dân nước ta hiện đang rất cao, đặc biệt là tại các đô thị lớn như Hà Nội, Sài Gòn, song, giá nhà tại những nơi này lại quá cao so với thu nhập của đại bộ phận người dân, do đó, đối tượng này khó có thể sở hữu được nhà ở. Riêng với đối tượng là những người trẻ, tích lũy tài chính chưa nhiều thì có thể nghĩ đến phương án đi thuê nhà thay vì phải dốc hết tiền để sở hữu một ngôi nhà. Xu hướng này đã phổ biến trên thế giới từ rất lâu và hiện ngày càng phát triển tại thị trường Việt Nam.
Ông Kim Nam Jung, thuộc Viện Đất đai và Nhà ở Hàn Quốc (LHI Consortium) đã chia sẻ kinh nghiệm phát triển nhà ở công cộng cho thuê tại đất nước này, một loại hình nhà ở tương đồng với NƠXH tại Việt Nam. Vị này cho biết: Tại Hàn Quốc, phân khúc này được chia thành các nhóm nhỏ khác nhau. Trong đó, mô hình công trình công cộng sẽ được chính quyền địa phương, Trung ương hoặc Quỹ nhà ở quốc gia tài trợ phát triển. Những căn hộ này được cho thuê với giá dưới mức chung của thị trường, trong thời hạn 5 - 50 năm.
Bên cạnh đó, còn có các công trình nhà ở cho thuê được phát triển bởi tư nhân. Thông thường, giá thuê của loại hình này sẽ không ổn định và thời gian thuê chỉ giới hạn trong vòng 5 năm. Nguồn vốn để phát triển các dự án này ngoài vốn tự có của tư nhân, còn được huy động từ khoản tiền ký quỹ của người thuê.
Ngoài ra, còn có một nhóm nhà ở khác cũng được phát triển bởi tư nhân với thời hạn cho thuê trong vòng 5 - 10 năm. Dù phát triển bởi nguồn quỹ nào thì tất cả các loại hình này tại Hàn Quốc đều có chính sách bảo vệ đối với người thuê, người mua lại nhà cho thuê mất khả năng thanh toán, thu hồi tiền ký gửi cho thuê cũng như các tài trợ và hỗ trợ thông qua quỹ nhà ở và đô thị.
Việc phát triển nhà ở công cộng cho thuê tại Hàn Quốc trước đây chủ yếu do Chính phủ nước này đảm nhận, song, hiện nay trách nhiệm này được giao cho chính quyền địa phương nhiều hơn.
Bộ Xây dựng mới đây đã hợp tác cùng Cơ quan hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA) cũng như Viện Đất đai và nhà ở Hàn Quốc - LHI Consortium để xây dựng chính sách tổng thể NƠXH tại Việt Nam giai đoạn 2021 - 2030. Hai bên tiến hành nghiên cứu kinh nghiệm từ quốc tế và khảo sát thực tiễn tại Việt Nam, từ đó, đưa ra ý kiến đề xuất về cơ chế chính sách phát triển NƠXH sao cho phù hợp với tình hình thực tế cũng như xu hướng phát triển của Việt Nam trong giai đoạn 2021 - 2030.
"Trong thời gian tới, dự án sẽ triển khai đánh giá việc thực thi chính sách pháp luật liên quan đến phát triển NƠXH trong giai đoạn vừa qua. Trên cơ sở đó, rút ra những hạn chế, tồn tại, bất cập, những điểm nghẽn ảnh hưởng đến sự phát triển NƠXH trong thời gian vừa qua. Bên cạnh đó, tiếp tục nghiên cứu, học tập kinh nghiệm quốc tế; đề xuất Chính phủ cũng như tham mưu cho Chính phủ đề xuất với Quốc hội sửa đổi quy định hiện hành, đặc biệt là Luật Nhà ở liên quan đến phát triển NƠXH nói chung, NƠXH cho thuê trong thời gian tới…”, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho biết.
Còn theo nhận định của các chuyên gia, việc phát triển mô hình nhà ở cho thuê các loại, đặc biệt là NƠXH cũng như nhà đủ tiện nghi với giá cả hợp lý là rất cần thiết. Thị trường nhà ở cho thuê được hình thành cũng sẽ góp phần lớn vào việc giúp giá đất được bình ổn. Do đó, cần phải có chính sách khuyến khích đối với các DN đầu tư phát triển mô hình nhà ở này. Nhìn trên phương diện thị trường, việc phát triển nhà ở cho thuê giá rẻ sẽ tạo được cạnh tranh trực tiếp với các khu nhà trọ, thậm chí, có thể trở thành sản phẩm thay thế cho một số nhà thương mại giá rẻ trong tương lai.
