Hiện nay, Bộ Xây dựng đang lấy ý kiến của các doanh nghiệp, cơ quan góp ý cho dự thảo Nghị định phân loại đô thị để hoàn chỉnh trước khi trình Chính phủ ban hành.
Trong dự thảo, Bộ Xây dựng đã đề xuất 5 tiêu chí cơ bản để đánh giá phân loại đô thị, bao gồm Vị trí, vai trò, chức năng, trình độ và cơ cấu phát triển kinh tế - xã hội; Mật độ dân số đô thị; Quy mô dân số đô thị; Trình độ phát triển cơ sở hạ tầng; Tỷ lệ lao động phi nông nghiệp.
Theo dự thảo, đô thị đặc biệt chỉ cần có mật độ dân số đô thị đạt từ 10 nghìn người/km2 trở lên (thay vì 15 nghìn người/km2 trở lên như hiện hành); quy mô dân số đô thị đạt từ 3 triệu người trở lên (hiện hành là 5 triệu người).
Đồng thời, dự thảo cũng đã đề xuất quy mô dân số đô thị loại I đạt từ 300 nghìn người trở lên thay vì 1 triệu người (trực thuộc Trung ương), 500 nghìn người (đô thị trực thuộc tỉnh) như hiện nay. Mật độ dân số đô thị thay vì 12 nghìn người/km2 trở lên (trực thuộc Trung ương), 10 nghìn người/km2 trở lên (đô thị trực thuộc tỉnh) như hiện tại thì chỉ cần đạt từ 6 nghìn người/km2 trở lên.
 |
| Trước khi trình Chính phủ, dự thảo về Nghị định phân loại đô thị hiện đang được Bộ Xây dựng lấy ý kiến |
Tương tự, các đô thị loại 2, 3, 4 và 5 cũng có những con số đề xuất về mật độ dân số và quy mô dân số đô thị thấp hơn so với quy định hiện nay.
Về những vấn đề của dự thảo nói trên, trao đổi với phóng viên, Phó Chủ tịch Tổng Hội Xây dựng Việt Nam TS. Phạm Sỹ Liêm tỏ ra khá bức xúc với kiểu phân loại đô thị tại Việt Nam. Theo ông, dự thảo cần phải dựa trên cơ sở khoa học, hiện chưa có Hội thảo tổng kết, công bố rộng rãi về các đô thị hiện nay được đánh giá ra sao mà thay đổi những con số quy định về phân loại đô thị?
Ông Liêm cho biết, cái quan trọng sau khi phân loại đô thị sẽ có ý nghĩa? Hay chỉ đơn thuầnThị ủy biến thành Thành ủy... còn quản lý đô thị thì vẫn không có gì thay đổi.
Theo Chủ tịch Hội Xây dựng, ông có biết tới một tổng kết của Ngân hàng thế giới đã phê phán Việt Nam vì có việc phân loại đô thị nên mới xảy ra chuyện “chạy” loại đô thị cũng giống như “chạy” bằng, “chạy” chức.
Cứ mỗi lần “chạy” như vậy rất tốn kém tiền chứ không phải là cứ nâng loại khi đủ điều kiện đâu... Ông đã thấy đô thị loại I “oai” như Huế nhưng quyền của chính quyền đô thị cũng chẳng khác gì đô thị loại III cả.
Ông Liêm nói: "Trường cấp III vẫn thuộc Sở, chợ Đông Ba thì thuộc Sở Thương mại, đô thị không có quyền gì, chỉ được mấy phòng khám, chỉ có quyền hót rác... Thậm chí nhà máy nước cũng thuộc tỉnh. Thế thì nâng loại có ý nghĩa gì? Nâng loại phải đi tương đương với phân quyền, phân cấp. Loại càng cao thì cấp càng nhiều hơn”.
|
Theo ông Liêm, không phải đô thị loại I đã là “oai” mà phải là đô thị loại I trực thuộc Trung ương, ngang với cấp tỉnh mới có đủ quyền, chứ các đô thị loại I trực thuộc tỉnh thì không có quyền gì cả, quyền tỉnh đã nắm hết, họ chỉ muốn nâng loại để cho nó “oai” là trong nhiệm kỳ cán bộ đã làm được việc nâng đô thị từ loại này lên thành loại này.
Đối với câu hỏi, phân loại đô thị người dân được cái gì? Ông Liêm cho biết, người dân từng ca thán với ông, giá đất tại đô thị loại càng cao thì lại càng cao, tự nhiên người dân phải đóng tiền các loại đắt hơn.
Do đó, theo ông Liêm, nên bỏ phân loại đô thị bởi ở các quốc gia không có chuyện phân loại đô thị mà nếu như có thì cũng không có chuyện “chạy” loại đô thị như kiểu "chạy” bằng, “chạy” chức như ở Việt Nam.
Ông Liêm đưa ra dẫn chứng, tại Pháp, thành phố lớn hàng mấy chục vạn người và một đô thị có khoảng 5.000 người đều như nhau, quyền hạn như nhau bởi tất cả đều là cơ sở, nghĩa là dưới một thành phố lớn thì ở Pháp không còn cấp chính quyền nào cả.
Tại Việt Nam, cấp chính quyền còn có cấp phường, quận. Do đó, vừa rồi Tp.HCM đề xuất chính quyền đô thị nhưng Quốc hội không chấp nhận. Vì thế, Việt Nam mới có chuyện ở bên cạnh trường nhưng sang học lại bảo học là trái tuyến vì là phường khác, quận khác.
Nhưng TS. Phạm Sỹ Liêm nhận định, nói xóa bỏ phân loại đô thị là vấn đề lớn nhưng phải nói phân loại đô thị có ý nghĩa là gì? Phân loại đô thị phải đi kèm với gì, mang lại lợi ích gì? Chứ không nên nói phân loại để cho nó “oai”!
Ông Liêm dẫn chứng thêm, hiện nay, nhiều huyện muốn trở thành thị xã, đơn cửa như huyện Văn Giang (Hưng Yên) hay thị xã Chí Linh tại Hải Dương cũng đang muốn cả huyện trở thành thị xã, trong khi tới đó toàn rừng, thậm chí là có cả dân tộc thiểu số.
Ông Liêm nói thẳng, nông thôn không ra nông thôn, đô thị không ra đô thị, chỉ có lấy tên lấy tiếng rồi phân loại làm ầm lên... những chuyện đó là dối người, dối mình, chẳng ra làm sao cả. Nhiều nơi đáng lẽ còn lâu mới lên được nhưng lại muốn nâng loại đô thị buộc phải “chạy” chứ không phải cứ đủ tiêu chuẩn là lên được đâu.
Phải chăng Bộ Xây dựng đang muốn nước ta ngày càng có thêm nhiều đô thị khi dự thảo phân loại đô thị đang đưa ra các con số về mật độ dân số, quy mô dân số... thấp hơn so với quy định hiện hành?
Ông Liêm đặt ra câu hỏi, thêm lên các đô thị ở nước ta thì có ích lợi gì? Cuối cùng đâu đâu cũng là đô thị loại 1 thì ít nữa sẽ thế nào?... Trong khi quyền lợi, trách nhiệm của chính quyền đô thị không có gì thay đổi, nếu có sự thay đổi nào đó thì chỉ có thêm bất lợi cho nhân dân mà thôi.
