Tuy nhiên, làm sao để vừa tạo điều kiện cho nhóm đối tượng này sở hữu nhà ở và bảo đảm được chính trị, an ninh kinh tế là điều cần làm rõ ở Nghị định hướng dẫn Luật Nhà ở sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7 sắp tới.
Đầu ra cho thị trường BĐS được giải quyết
Cụ thể, Luật Nhà ở sửa đổi đã mở rộng cho những đối tượng người nước ngoài sở hữu nhà ở tại Việt Nam rất phù hợp với thông lệ quốc tế cũng như chính sách của Đảng, Nhà nước và nền kinh tế đất nước. Ông Nguyễn Trần Nam, Thứ trưởng Bộ Xây dựng cho hay, Nghị quyết 19/2008/NQ-QH12 (về việc thí điểm cho tổ chức, cá nhân nước ngoài mua và sở hữu nhà ở tại Việt Nam) ra đời từ năm 2008. Theo đó, việc cho người nước ngoài sở hữu nhà ở tại Việt Nam được quy định rất chặt chẽ, chỉ có 5 loại đối tượng được quyền mua. Chúng ta mới bán được khoảng 200 trường hợp sau 5 năm thực hiện, trong đó có nhiều người là Việt kiều cũng đã mua nhà theo diện là người nước ngoài.
Vấn đề sở hữu nhà ở của người nước ngoài được quy định khá chi tiết và cụ thể tại dự thảo Nghị định hướng dẫn Luật Nhà ở sửa đổi 2 vấn đề. Đầu tiên là cho phép người nước ngoài sở hữu nhà ở trong vòng 50 năm. Tuy nhiên, người nước ngoài muốn chuyển nhượng cho người khác trong thời hạn sở hữu thì người kế tiếp này sẽ được sở hữu lâu dài nếu là người Việt Nam, còn nếu là người nước ngoài thì thời gian sở hữu vẫn căn cứ vào thời hạn mua nhà lần đầu của chủ sở hữu nhà ở đầu tiên.
Hai là dự thảo cũng quy định rõ dự án nào người nước ngoài được mua nhà ở với mục đích để người nước ngoài chỉ được mua nhà ở của chủ đầu tư. Nói cách khác, việc này nhằm mục đích không cho người nước ngoài được mua nhà trực tiếp từ người dân.
Thực tế cho người nước ngoài mua nhà vẫn có khó khăn (ảnh minh họa)
Cho người nước ngoài mua nhà còn khó khăn
Theo ông Lê Ánh (Bộ Ngoại giao), bán nhà cho đối tượng người nước ngoài là một chính sách mới. Bởi vậy, việc gặp khó khăn là điều khó tránh khỏi vì pháp luật quốc tế, đặc biệt là của các nước phát triển đã chặt chẽ và hoàn thiện hơn pháp luật của Việt Nam. Họ sẽ dễ dàng thắng kiện khi có tranh chấp xảy ra. Nhất là khi các doanh nghiệp, Sở Xây dựng của Việt Nam là các cơ quan chưa nắm nhiều pháp luật quốc tế, có trách nhiệm quản lý nhà ở của nhóm đối tượng trên tại địa bàn tỉnh, thành phố.
Đồng thời, ông Ánh cũng đặt ra vấn đề, ai sẽ là người điều chỉnh những tranh chấp trong quyền thừa kế? Vì thế, pháp luật về nhà ở của Việt Nam nên làm rõ vì đây là vấn đề mà người nước ngoài lo ngại khi đầu tư vào thị trường nhà ở tại Việt Nam.
Tại một số nước trên thế giới, chính phủ thường khuyến khích người nước ngoài mua nhà kèm theo các chương trình khuyến mãi như được gia hạn cư trú thêm, được cấp thẻ xanh, được cấp giấy nhập khẩu ôtô miễn thuế... Tuy nhiên, người nước ngoài thường mua bảo hiểm quyền sở hữu BĐS khi họ mua BĐS. Cụ thể, trong tương lai, loại hình bảo hiểm này phải bồi thường cho người sở hữu BĐS khi người sở hữu tài sản đó phải chịu thiệt hại hoặc có tranh chấp.
Theo chuyên gia tài chính Nguyễn Trí Hiếu, người nước ngoài sở hữu bất động sản tại Việt Nam rất quan tâm đến loại hình bảo hiểm BĐS, trừ những trường hợp không hiểu biết, liều lĩnh. Do đó, các ngân hàng Mỹ sẽ không bao giờ cho vay khi khách hàng không chi tiền ra mua bảo hiểm kèm theo tài sản này.
Ông Hiếu cũng cho hay, hiện nay, không có một hãng bảo hiểm nào của Việt Nam hay trên thế giới có thể bảo hiểm nhà ở cho người dân tại Việt Nam bởi vì đất đai thuộc sở hữu toàn dân, Nhà nước là đại diện chủ sở hữu, cá nhân không có quyền sở hữu đất. Vì thế, nhiều người nước ngoài không dám mua BĐS ở Việt Nam.
Do đó, chỉ có thể đạt được kỳ vọng giải quyết đầu ra cho thị trường BĐS dựa trên cơ sở mở rộng đối tượng người nước ngoài mua nhà ở khi chúng ta có những điều kiện mở hơn đối với việc cho thuê hay chuyển nhượng quyền sở hữu nhà ở của người nước ngoài. Ngoài ra, cần có một cơ quan quốc gia về đăng ký giao dịch, đảm bảo liên quan tới quyền sở hữu đất đai, nhà ở trên cả nước, nhất là những giao dịch liên quan tới người nước ngoài.
