Trách nhiệm của người dân cần được làm rõ
Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng, ông Nguyễn Trọng Ninh, cho biết, về cơ bản, quy định về lập kế hoạch, quy hoạch, cơ chế chính sách về tài chính, đất đai, lựa chọn chủ đầu tư dự án chính là nội dung của dự thảo Nghị định lần này.
Luật nhà ở cũng được cụ thể hoá trong Nghị định. Theo đó, người dân buộc phải di dời nếu có kết luận của cơ quan kiểm định là nhà ở nguy hiểm, chính quyền có quyền cưỡng chế trong trường hợp dan không chịu di dời; trong thời hạn tối đa là 1 năm, dân cũng phải di dời nếu trong trường hợp nhà hư hỏng nặng.
Trong vòng 1 năm, để cùng trao đổi về việc cải tạo nhà chung cư, người dân phải họp ban quản trị nhà chung cư và mời các doanh nghiệp đến. Chính quyền có trách nhiệm công bố hệ số sử dụng đất, kế hoạch, quy hoạch như số tầng cao là bao nhiêu. Cần công bố cụ thể, rõ ràng thông tin đầu vào đế nhà đầu tư có thể tiếp cận, nghiên cứu và lập phương án.
Để thẩm định phương án đầu tư, người dân cũng được quyền thuê chuyên gia đến để thẩm định. Sau khi Ban quản trị nhà đầu tư thống nhất được phương án chờ sự phê duyệt của UBND cấp tỉnh, thành phố và cơ quan chức năng.
Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng), ông Nguyễn Mạnh Hà, nhận định, điểm đáng chú ý trong dự thảo Nghị định là làm rõ trách nhiệm của các bên. Bên cạnh đó, lo về cơ chế chính sách, thủ tục là trách nhiệm của nhà nước trong trường hợp này.
Hiện Nhà nước cũng cho ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, tiền sử dụng đất đối với dự án cải tạo chung cư cũ. Trong khi doanh nghiệp phải đảm bảo thu nhập, làm phải có lãi thì trong mối quan hệ này, người dân chính là nhân tố đóng vai trò trung tâm đồng thời phải chủ động và có trách nhiệm với chính căn nhà của mình.
Ông Hà cũng cho biết thêm: “Bao cấp về nhà ở đã xóa bỏ lâu rồi, người dân phải chủ động với chính căn nhà của mình. Trong khi đó, nhà đã hết hạn sử dụng. Hiện nay nhiều người không ở chung cư cũ đều phải tự lo về nhà ở”.
Sự xuống cấp nghiêm trọng của khu Nhà B2 tập thể Nguyễn Công Trứ. Ảnh: Minh Tuấn
Số người dân đồng thu ận chỉ cần đạt hơn 50%
Tại Nghị định này, một điểm tháo gỡ vô cùng quan trọng đã được đề ra nhằm khắc phục tình trạng kéo dài thời gian giải phóng mặt bằng, cố tình khiếu nại của một số ít các hộ dân, đó là dự án có thể triển khai ngay khi có hơn 50% số người dân đồng thuận. Nếu người dân trong vòng 1 năm vẫn không chủ động thực hiện, Nhà nước sẽ đứng ra chủ trì việc xây dựng, cải tạo lại ví dụ như lập phương án tái định cư, chọn nhà đầu tư, quyết định hệ số đền bù. Tới lúc đó, tuân thủ các quyết định của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền chính là vai trò của người dân.
Ông Ninh cũng nói thêm, không thể kéo dài việc xây dựng lại nhà hư hỏng nặng, nguy hiểm bởi những nhà đó có thể sẽ đổ sập nếu để quá lâu và khi đó chính quyền sẽ phải nhận trách nhiệm về mình. Cũng bởi lẽ đó, chính quyền buộc phải cưỡng chế thực hiện nếu không có sự đồng thuận từ phía người dân.
Trên cơ sở đảm bảo cân đối tài chính, đấu nối hạ tầng cho dự án, theo hướng giao Chủ tịch UBND cấp tỉnh, thành phố quyết định, vấn đề chiều cao công trình sẽ được giải quyết. Nhưng sẽ phải báo cáo Thủ tướng trong trường hợp mâu thuẫn với Quy hoạch chung.
Ông Ninh cho rằng, phải có sự linh hoạt và khó có thể cầu toàn trong cải tạo chung cư cũ bởi vấn đề ở đây là phải khắc phục những tồn tại trong nhiều năm qua. Chuyện vừa đạt tiêu chuẩn về hạ tầng, vừa có tỷ lệ đền bù tốt nhất, vừa đáp ứng được chiều cao mà lại mang lợi nhuận cho doanh nghiệp lại có thể giảm mật độ dân cư là không chẳng thể nào được đáp ứng bởi bất kỳ một phương án nào.
Trong Dự thảo cũng quy định, thành phố có thể cân đối bằng đất tại vị trí khác trong trường hợp lợi nhuận từ các dự án không thể bù đắp được từ phía nhà đầu tư. Theo Đại diện Ban soạn thảo Nghị định, không thể cứ ngồi chờ nhà sập mà sẽ buộc phải hy sinh một số yêu cầu và một số tiêu chí trong trường hợp này.
