Thống kê của Bộ Xây dựng cho thấy, khu vực đô thị giai đoạn 2012-2015 cần khoảng 700.000 căn nhà ở xã hội, tới năm 2020 sẽ cần thêm khoảng 200.000 căn hộ, nếu nhu cầu tới năm 2015 được giải quyết hết.
Cụ thể, Tp.HCM cần 134.000 căn, Hà Nội cần 111.200 căn, Đà Nẵng cần 16.000 căn, Bình Dương cần 104.000 căn, Đồng Nai cần 95.000 căn. Riêng nhu cầu về nhà ở xã hội của cán bộ, công chức làm việc tại 25 bộ, ngành ở Thủ đô cần khoảng 30.000 căn hộ.
Về các dự án phát triển nhà ở xã hội khu vực đô thị, cả nước đến nay đã hoàn thiện việc đầu tư xây dựng 102 dự án. Trong đó, 38 dự án nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp với tổng mức đầu tư khoảng 6.810 tỷ đồng, quy mô xây dựng 19.680 căn hộ; 64 dự án nhà ở xã hội cho công nhân với tổng mức đầu tư khoảng 4.440 tỷ đồng, quy mô xây dựng 20.270 căn hộ.
Hiện nay, cả nước đang tiếp tục triển khai xây dựng 150 dự án nhà ở xã hội. Trong đó, 91 dự án nhà ở xã hội cho người thu nhập thấp với tổng mức đầu tư khoảng 28.500 tỷ đồng, quy mô xây dựng khoảng 55.830 căn hộ; 59 dự án nhà ở xã hội cho công nhân với tổng mức đầu tư khoảng 18.100 tỷ đồng, quy mô xây dựng khoảng 66.753 căn hộ.
Theo quy định, doanh nghiệp tham gia xây dựng những dự án nhà ở xã hội được hưởng khá nhiều ưu đãi như miễn tiền sử dụng đất, thuê đất đối với diện tích thuộc phạm vi xây dựng dự án nhà ở xã hội, được vay vốn ưu đãi trong gói hỗ trợ tín dụng 30.000 tỷ đồng, được áp dụng thuế suất ưu đãi thuế giá trị gia tăng theo đúng quy định của pháp luật đối với thuế giá trị gia tăng là 5%... Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa mặn mà với việc triển khai xây dựng các dự án này vì nhiều nguyên nhân.
 |
| Nhiều người lo ngại, nếu dùng vốn ODA để xây dựng nhà ở xã hội như đề xuất của Bộ Xây dựng sẽ làm tăng nợ công |
Vấn đề nguồn vốn triển khai dự án là một trong những nguyên nhân khiến các doanh nghiệp không mặn mà đầu tư dự án nhà ở xã hội. Khi gặp khó về nguồn vốn này, doanh nghiệp phải đưa ra nhiều phương án, giải pháp nhằm cắt giảm những chi phí để giảm giá bán. Do đó, doanh nghiệp rất hạn chế khi tiếp cận và dùng nguồn vốn vay.
Theo kiến nghị của một số doanh nghiệp đã tham gia xây dựng các dự án nhà ở xã hội, để chương trình phát triển nhà ở xã hội bền vững, Nhà nước cần đưa ra kế hoạch dài hạn, bổ sung thêm dòng vốn hỗ trợ giúp chủ đầu tư yên tâm phát triển những dự án nhà ở xã hội tiếp theo.
Đứng trước tình hình này, để tạo nguồn vốn cho việc phát triển nhà ở xã hội, Bộ Xây dựng mới đây đã kiến nghị Chính phủ cho phép thực hiện dự án xây dựng mô hình đầu tư thí điểm nhà ở xã hội ở một số địa phương bằng nguồn vốn ODA của Hàn Quốc.
Đề xuất đó đã khiến một số doanh nghiệp tỏ ra vui mừng nếu được áp dụng trong tương lai. Bởi vì, theo họ, không những chủ đầu tư có thêm nguồn vốn mới dễ dàng phát triển dự án mà người dân cũng được hưởng lợi. Nếu áp dụng nguồn vốn ODA thì khả năng giá thành nhà ở xã hội sẽ giảm thấp hơn nữa, tạo điều kiện thuận lợi cho nhiều người thu nhập thấp có thể mua nhà.
Tuy nhiên, trao đổi với phóng viên, TS. Phạm Sỹ Liêm, Phó Chủ tịch Tổng Hội Xây dựng Việt Namm, Nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng tỏ ra thắc mắc, gói tín dụng 30.000 tỷ đã tiêu hết đâu mà đề xuất dùng vốn ODA để xây nhà ở xã hội.
Ông Liêm lưu ý, cần phải thận trọng trong việc dùng vốn vay ODA vì nếu không khéo thì dễ có nguy cơ tăng nợ công, xấu nhất là gánh nợ lại “đổ” lên đầu đầu người dân.
Theo ông Liêm, nếu Hàn Quốc cho vay vốn ODA, Nhà nước nên cho Tp.HCM và Hà Nội vay để xây dựng nhà cho thuê giá rẻ chứ không nên sử dụng để xây nhà để bán vì không phải đối tượng thu nhập thấp nào cũng có đủ khả năng mua đứt nhà ở xã hội, mà chỉ có thể thuê căn hộ lâu dài với giá rẻ.
Đối với băn khoăn đó, Cục trưởng Cục Quản lý Nhà và Thị trường Bất động sản (Bộ Xây dựng) Nguyễn Mạnh Hà cho biết, Bộ Xây dựng đã được Chính phủ giao triển khai thực hiện chương trình phát triển nhà ở xã hội và Bộ đã tiến hành làm việc với phía Hàn Quốc. Đây là một trong những nước có chính sách phát triển và trình độ phát triển nhà ở xã hội rất thành công.
Cục trưởng Cục Quản lý Nhà cho biết thêm, qua hợp tác với Bộ Xây dựng Việt Nam, Bộ Đất đai Tài nguyên Môi trường và Nhà ở của Hàn Quốc đã thỏa thuận sẽ đưa mô hình nhà ở xã hội ở Hàn Quốc vào nước ta, trước mắt đề xuất dự án thí điểm dùng vốn ODA thực hiện một vài dự án thí điểm tại các địa phương, từ đó nhân rộng mô hình nhà ở xã hội của Hàn Quốc vào nước ta.
Nhiều người đặt câu hỏi, nếu dùng vốn ODA xây dựng nhà ở xã hội thì liệu có làm tăng nợ công? Theo ông Hà, phát triển nhà ở xã hội chủ yếu là doanh nghiệp nội địa, việc dùng vốn ODA của Hàn Quốc chỉ là mô hình thí điểm nhằm nhân rộng mô hình của Hàn Quốc chứ không hy vọng dùng vốn ODA lớn cho việc đầu tư phát triển nhà ở xã hội. Thêm nữa, Bộ mới đề xuất thực hiện thí điểm chỉ 1-2 dự án, quy mô không lớn và như thế cũng không ảnh hưởng tới những nguồn khác.
