Nhu cầu rất lớn
Dự án D15, D16 Khu đô thị Đặng Xá (Gia Lâm, Hà Nội) có gần 300 căn hộ với 2 tòa nhà cao 6 tầng. Dự án CT21 Khu đô thị Việt Hưng (Long Biên, Hà Nội) cũng có hơn 300 căn hộ. Theo khảo sát của phóng viên tại những dự án này, tính đến đầu tháng 8/2019, các căn hộ về cơ bản đã được lấp đầy với thời gian cho thuê chủ yếu trong khoảng 5-7 năm.
Một người thuê tại tòa D15 Khu đô thị Đặng Xá cho biết, tính đến tháng 7/2020 là bà đã thuê nhà được 5 năm, đủ điều kiện mua lại căn hộ. Bà nói: "Ngày trước, tôi ở quận Đống Đa. Nhà tôi thuộc diện di dời để giải phóng mặt bằng, diện tích đất còn lại quá nhỏ nên phải nộp hồ sơ thuê nhà bên này". Bà cũng cho biết, để thuê được nhà, gia đình bà phải đáp ứng nhiều điều kiện và phải chạy đi chạy lại hàng chục lần.
Một người thuê nhà khác cho hay, điều kiện cơ sở vật chất tại đây khá tốt, hạ tầng ổn định, điện nước đầy đủ. Theo thông tin nhiều hộ dân cung cấp, khi thuê nhà, ban đầu họ sẽ phải nộp cho đơn vị thuê khoảng 15 triệu đồng tiền "làm tin" để tránh sửa chữa hay làm hư hỏng căn hộ. Tiền thuê trung bình phải nộp mỗi tháng vào khoảng 30.000 đồng/m2/tháng. Sau khi thuê 5 năm, các hộ được ưu tiên nộp tiền để mua lại căn hộ đang thuê. Một phụ nữ đang thuê căn hộ tại tòa D15 nói: "Chúng tôi cũng đang hỏi bên cho thuê nhà về mức giá mua lại căn nhà nhưng chưa có thông tin cụ thể".
Tòa nhà D15 tại Khu đô thị Ðặng Xá
Khảo sát của phóng viên cho thấy, sau hơn 7 năm sinh sống, một số hộ dân tại tòa CT21 Khu đô thị Việt Hưng (Long Biên) đã bắt đầu làm sổ đỏ. Chủ đầu tư dự án này là Công ty TNHH một thành viên Quản lý và Phát triển nhà Hà Nội. Tại Hà Nội, đây là dự án đầu tiên áp dụng hình thức thuê mua, phù hợp với hoàn cảnh và tài chính của những người có thu nhập thấp. Người mua nhà không những được mua giá rẻ mà còn được chọn hình thức mua trả dần trong một thời gian theo quy định (tối thiểu là 5 năm). Số tiền phải trả lần đầu là 20% tổng giá trị căn hộ. Khu nhà với 300 căn hộ này được đưa vào hoạt động từ tháng 4/2011. Theo đại diện Ban quản trị tòa nhà, nhiều hộ dân sau khi trả hết tiền căn nhà đã rục rịch làm sổ đỏ.
Có nên chọn hình thức thuê mua?
Nhiều dự án căn hộ cho thuê được xây dựng cách đây 5-7 năm đã hết thời gian cho thuê và được mua đứt. Trong khi đó, không ít dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho thuê mới xây rất "kén" khách. Nguyên nhân một phần là do tiêu chuẩn thuê, thuê mua nhà quá cao, hơn nữa các chủ đầu tư cũng không mấy mặn mà với loại hình này.
Là chủ một căn hộ dạng thuê mua tại một dự án nhà ở xã hội nằm tại phường Yên Sở, quận Hoàng Mai, anh N.V.Đ cho biết, tiền thuê mỗi tháng anh phải trả cho một căn hộ diện thuê mua rộng 55m2 là hơn 2 triệu đồng. Tiền thuê nhà được nộp thành 3 đợt, mỗi đợt vài chục triệu. Anh Đ nói: "Khi nhận nhà mình phải nộp số tiền trị giá bằng nửa căn hộ. Sau 5 năm mình sẽ nộp nốt số tiền còn lại để sở hữu nhà".
Một số người thuê tại dự án này cho biết, việc thuê mua căn hộ chỉ có lợi là không phải nộp hết tiền tại thời điểm nhận nhà còn giá căn hộ dạng này sẽ bị "dôi" ra khoảng gần trăm triệu đồng so với căn hộ gốc. "Nếu có đủ tiền mình sẽ mua luôn chứ không phải làm hợp đồng dạng thuê mua, vì như thế tổng số tiền phải trả cao, lại không làm được sổ đỏ trong thời gian này. Hơn nữa, việc chuyển nhượng, mua bán cũng rất khó", anh Đ nói.
Chị Ngọc Thủy, giáo viên tại phường Xuân Đỉnh cho biết chị đang cân nhắc thuê căn hộ tại một dự án nhà xã hội tại phường Đông Ngạc (quận Bắc Từ Liêm). Dù theo thông tin chào mời mà chủ đầu tư đưa ra, chị sẽ được hưởng mức giá ưu đãi nhưng chị vẫn lo ngại liệu những ưu đãi này có diễn ra trên thực tế hay không khi giá mua sau thời gian thuê khá cao dù đây là nhà ở xã hội. Chị Thủy nói: "Gia đình thực sự muốn thay đổi nhà ở, thuê nhà cấp 4 trong các khu dân cư rất xập xệ, mất an toàn. Nếu có điều kiện thuê nhà các dự án là tốt nhất vì hạ tầng đầy đủ".
Cần chính sách hấp dẫn
Nhu cầu đối với loại hình nhà ở cho thuê là rất lớn, đặc biệt là tại các thành phố lớn với tốc độ đô thị hóa cao, thu nhập của người làm trong doanh nghiệp, các cán bộ công chức còn thấp. Trong khi đó, chính sách phát triển quỹ nhà cho thuê còn hạn chế. Theo đại diện lãnh đạo Ban Bất động sản thuộc Tổng Công ty Vigracera, gần chục năm trước, doanh nghiệp này là đơn vị đầu tiên đầu tư 2 tòa nhà cho thuê tại Khu đô thị Đặng Xá nhưng lợi nhuận thu được quá thấp. Vị này nói: "Giá cho thuê từ 1,5-2 triệu đồng/căn hộ không đủ chi phí lãi vay".
Theo ông Nguyễn Mạnh Hà, nguyên Cục trưởng Cục quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng), tại các nước phát triển, quỹ nhà cho thuê được rất nhiều người quan tâm. Như tại Singapore, lượng nhà cho thuê và do nhà nước đầu tư chiếm đến 80%. Tỷ lệ này cũng rất lớn tại Mỹ. Trong khi đó, nhu cầu đối với sản phẩm này tại Việt Nam là rất cao nhưng vì thiếu chính sách nên không phát triển được. Nhà nước cần đưa ra chính sách đủ để hấp dẫn các nhà đầu tư.
Về chính sách phát triển dòng sản phẩm này, KTS Đào Ngọc Nghiêm, nguyên Giám đốc Sở QH&KT Hà Nội cho biết, từ rất lâu, Hà Nội đã đưa ra cơ chế khuyến khích xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở cho thuê cho người thu nhập thấp. Nhưng doanh nghiệp rất ngại bỏ vốn vào lĩnh vực này bởi khó thu hồi vốn. Ông Nghiêm nói: "Như trước đây nhà nước có gói 30 nghìn tỷ hỗ trợ thì doanh nghiệp có hứng thú, nhưng sau đó thì không có gói nào tương tự như thế nữa".
Đại diện Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, theo Luật Nhà ở, các dự án nhà ở xã hội phải bố trí một phần để cho thuê. Nhưng đa phần là thuê mua chứ rất ít chủ đầu tư có khả năng cho thuê dài hạn. Giá bán, giá thuê nhà ở xã hội hiện nay vẫn do cơ quan nhà nước thẩm định trên cơ sở đảm bảo lợi nhuận nhất định cho nhà đầu tư. |
