Đầu năm 2013, thị trường vật liệu xây dựng trong nước xôn xao về thương vụ Tập đoàn Siam Cement Group (SCG) của Thái Lan chi 5.000 tỷ đồng để mua lại 85% cổ phần của Prime - nhà sản xuất gạch ốp lát lớn nhất Việt Nam. Được biết, Prime có năng lực sản xuất 75 triệu m2 gạch gốm mỗi năm với 6 nhà máy, chiếm 20% thị phần tại Việt Nam.
Thương vụ này được cho là có lợi cho cả 2 bên. Mức giá 5.000 tỷ đồng cho 85% cổ phần được xem là được giá đối với các ông chủ cũ của Prime, vì thị trường gạch ốp lát trầm lắng từ 2012 và kéo dài tới tận năm 2014. Trong khi đó, việc mua lại nhà sản xuất gạch lớn nhất Việt Nam, cùng với việc thâu tóm nhà máy gạch gốm của Keramika Indonesia Associasi (Indonesia) vào năm 2011 và tăng cổ phần trong Mariwasa-Siam Ceramics (Philippines) vào năm 2012, đã giúp SCG đạt được mục tiêu tăng cường năng lực cạnh tranh của Tập đoàn tại Đông Nam Á.
SCG sau khi mua lại Prime cũng xem xét đến khả năng mua lại các nhà máy sản xuất xi măng tại Việt Nam, song xem ra SCG chưa đủ mạnh để tham gia M&A trong ngành xi măng Việt Nam, cho dù tập đoàn này cũng là một thương hiệu xi măng đình đám tại Thái Lan.
 |
| Các thương vụ M&A đưa lại cho các nhà máy xi măng diện mạo mới, tích cực hơn |
Năm 2013, thương vụ M&A xi măng đình đám đầu tiên đã thuộc về Tập đoàn Semen Gresik (Indeonesia) khi mua lại 70% cổ phần Xi măng Thăng Long của Geleximco với giá 230 triệu USD. Sau khi về với chủ mới, bên cạnh việc cải thiện tài chính (tại thời điểm bán lại, Xi măng Thăng Long lỗ 127 tỷ đồng), thì xi măng Thăng Long cũng có được thị trường cho sản phẩm của mình.
Đây cũng được xem là thương vụ mà cả 2 bên đều hài lòng. Với Semen Gresik, phía xi măng Thăng Long không lỗ lớn như Hạ Long (lỗ 1.250 tỷ đồng), Cẩm Phả (lỗ 1.200 tỷ đồng), trong khi công nghệ của nhà máy này được thiết kế bởi Polysius (CHLB Đức), là một trong ba hãng có công nghệ xi măng hiện đại nhất thế giới.
Sau hơn 1 năm mua lại Xi măng Thăng Long, Semen Gresik đã tiết lộ kế hoạch khởi công 2 dây chuyền, nâng tổng công suất thiết kế từ 2,3 triệu tấn/năm lên 6,3 triệu tấn/năm. Nhưng nhiều khả năng kế hoạch này sẽ khó thực hiện khi tỉnh Quảng Ninh đã đề nghị tạm dừng quy mô mở rộng với 2 nhà máy xi măng là Hạ Long và Thăng Long...
Cũng trong năm 2013, ngành vật liệu xây dựng tiếp tục chứng kiến thêm thương vụ M&A đình đám trong ngành xi măng khi xi măng Cẩm Phả được Viettel “ôm trọn”. Về với Viettel, xi măng Cẩm Phả được cơ cấu lại tại tài chính và có bước đi đúng hướng, tăng sản lượng tiêu thụ trong nước từ mức 1,19 triệu tấn năm 2012 lên 1,8 triệu tấn trong năm 2015. Ngoài ra, Công ty còn cho ra mắt nhiều dòng sản phẩm mới như: xi măng bền Sunfat, xi măng chịu mặn, xi măng PC50 theo tiêu chuẩn 52N của châu Âu...
Tương tự, The Vissai, một đại gia trong nước cũng nổi tiếng với việc bạo chi trong việc thâu tóm các nhà máy xi măng. Cuối năm 2014, dư luận bất ngờ khi tập đoàn này công bố mua lại Dự án Xi măng Đô Lương. Về tay The Vissai, dự án đã được “lột xác” hoàn toàn khi được chủ mới nâng công suất thiết kế từ 910.000 tấn/năm lên 7,2 triệu tấn/năm hiện nay. Đặc biệt, dây chuyền 1 công suất 4 triệu tấn/năm đang được đẩy nhanh thi công để có sản phẩm ra lò vào cuối năm 2016. The Vissai hiện cũng đã có được nhà tài trợ tài chính để thực hiện giai đoạn 2 của dự án này. Bên cạnh đó, The Vissai cũng đầu tư thêm dự án cảng tại Nghi Thiết (Nghi Lộc - Nghệ An) để có khả năng đón tàu tải trọng 55.000 tấn và mở đường cho việc xuất khẩu xi măng.
Cuộc chơi M&A trong ngành xi măng tiếp tục sôi động khi mới đây có thông tin mọi thủ tục liên quan đến việc chuyển giao Xi măng Sông Thao và Hạ Long về với VICEM sẽ hoàn tất trong tháng 4/2016.
Tại thị trường phía Nam, mặc dù không đình đám với các thương vụ M&A khủng, song thị trường vẫn xuất hiện các thương vụ M&A trong ngành xi măng. Chẳng hạn, năm 2006, Xi măng FICO đã mua lại Nhà máy Xi măng Phương Nam; năm 2010, FICO tiếp tục mua 71% của Xi măng DIC - Bình Dương và đổi tên thành Xi măng FICO Bình Dương.
Không chỉ các nhà sản xuất trong nước, vào năm 2015, Lafarge và Holcim tại Việt Nam cũng về chung một nhà khi 2 tập đoàn mẹ sáp nhập và đổi thành LafargeHolcim.
Từ những diễn biến trên cho thấy, ưu thế M&A trong ngành vật liệu xây dựng, nhất là xi măng chưa hẳn đã thuộc về các doanh nghiệp nước ngoài.
