Ngày 29/5, tại Tp.HCM, Tổng hội NN&PTNT Việt Nam và tạp chí Nông Thôn Việt đã tổ chức tọa đàm "Tích tụ ruộng đất, được & mất?". Tại tọa đàm, chuyên gia kinh tế, TS. Trần Du Lịch đã đề xuất 4 giải pháp cho bài toán đất đai hiện nay.
Giải pháp thứ nhất là chấp nhận một bộ phận nông dân sẽ bị mất đất và sẽ được bổ sung vào thị trường lao động. Vấn đề đặt ra là làm sao để bộ phận này chủ động rời đất chứ không bị cưỡng ép. Ông Lịch nói: "Thực tế hiện không có lao động cho nông nghiệp, vậy nên việc một bộ phận thoát ly để đi làm thuê là điều cần thiết".
Về giải pháp thứ hai, TS. Trần Du Lịch cho rằng, tất cả động thái tích tụ và tập trung đều nên được thực hiện bằng những chính sách phù hợp. Cái sai của nhà nước hiện nay là muốn gom hết đất về mình rồi phân phát.
Thứ ba, về mặt chính sách, nên khuyến khích tập trung và để tích tụ tự nhiên, tách biệt với tập trung. Ví dụ, toàn bộ các trang trại Bắc Âu, doanh nghiệp chỉ sở hữu 30% còn 70% diện tích là thuê của nông dân. Nếu làm theo cách này sẽ khuyến khích người nông dân làm thuê trên mảnh đất của mình khi họ có thu nhập, có tiền bảo hiểm lúc về già cũng như tiền thuê đất để trang trải cuộc sống.
Giải pháp thứ tư, nhà nước có vai trò quan trọng nhất là phân phối làm sao để giảm chi phí sản xuất. Quản lý nhà nước cũng phải tính đầu ra cho hàng nông nghiệp công nghệ cao. TS. Lịch chia sẻ: "Hiện nay, tìm đầu ra cho hàng nông nghiệp công nghệ cao là điều phải tính đến do nội công nghệ chưa cao đã cung thừa cầu".
|
| Tích tụ ruộng đất cần có chính sách pháp lý để đảm bảo quyền lợi cho người nông dân |
Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Thế Trung cho rằng, nông nghiệp Việt Nam hiện có hai trở ngại lớn cần giải quyết để phát triển tốt là khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp và đẩy nhanh quá trình tích tụ ruộng đất. Đất đai lâu nay vẫn là vấn đề khó và còn gây nhiều lúng túng.
Có thể thấy, ít có quốc gia nào lại thay đổi về quản lý đất đai nhiều lần như Việt Nam nhưng đến nay vẫn chưa hoàn thiện. Thực tế, khoảng 70% khiếu nại của người dân đều liên quan đến đất đai, chưa kể những điểm xảy ra tranh chấp nóng về đất đai giữa người dân và chính quyền trong thời gian gần đây.
Theo ông Trung, nếu không đẩy mạnh tích tụ ruộng đất, chắc chắn nông nghiệp không phát triển được. Giá trị sản xuất nông nghiệp vẫn rất thấp nếu không tích tụ đất. Nếu muốn nông nghiệp phát triển xanh, bền vững và theo hướng công nghệ cao thì cần tích tụ ruộng đất.
Việc tích tụ ruộng đất hiện nay có nhiều hình thức như: nông dân góp vốn bằng đất cùng doanh nghiệp chia lợi nhuận; người nông dân cho doanh nghiệp thuê đất; chính quyền cho thuê trung gian; nông dân bán đất cho doanh nghiệp.
"Tôi ủng hộ hình thức doanh nghiệp thuê đất của dân. Theo tôi, Nhà nước cần phải có chế tài cho cả bên thuê và bên cho thuê. Vì người nông dân mình có tâm lý muốn giữ đất và các hình thức nhà nước thu cho thuê, bán đất, góp vốn đều có rủi ro cao hơn với người dân".
Ông Nguyễn Thế Trung nhận định: "Khi tích tụ đất, cái mất là một bộ phận nông dân sẽ mất đất, thiếu việc làm. Hơn nữa, có thể xảy ra tình trạng một bộ phận nhỏ doanh nghiệp lợi dụng chủ trương tích tụ để đầu cơ không chính đáng, gắn với cán bộ chính quyền xin dự án, từ đất nông nghiệp sang đất thương mại. Tình trạng này không xảy ra nếu quản lý nhà nước chặt chẽ. Cần tăng cường công tác quản lý nhà nước về đất đai. Phải cho doanh nghiệp tâm huyết làm thì mới tích tụ đất được".
