Từ Cairo, chúng tôi đã dành một ngày đến Dashur và Saqqara (cách đó 40km) để thăm kim tự tháp đỏ, kim tự tháp gãy và kim tự tháp bậc thang.
Kim tự tháp đỏ
Từ cổng có quầy bán vé để đến kim tự tháp đỏ không gần, nhưng phía mờ xa đã thấp thoáng những kim tự tháp trên cánh đồng đầy sỏi đá. Xe càng đến gần, kim tự tháp đỏ dần hiện ra hoành tráng.
Được xây dựng từ triều đại thứ 4 dành cho Pharaoh Sneferu trong khoảng thời gian từ năm 2640 đến 2620 trước Công nguyên, tên gọi kim tự tháp theo màu những viên đá làm nên. Là kim tự tháp hoàn hảo đầu tiên và là lăng mộ của Pharaoh Sneferu, với chiều cao hiện tại 104m, đây là kim tự tháp cao thứ ba và lớn thứ ba (về thể tích) trong tất cả các kim tự tháp của Ai Cập cổ đại.
Dù biết ở phía trước còn nhiều kim tự tháp hoành tráng, nhưng điểm đến đầu tiên bao giờ cũng gây ấn tượng mạnh mẽ. Đỗ xe ngay dưới chân kim tự tháp, nhìn lên đỉnh cao mới thấy con người sao bé nhỏ đến thế. Và có lẽ chỉ ở đây người ta mới cảm nhận được sự phi thường của con người khi với hai bàn tay, từ hơn 4.600 năm trước đã xây đắp hàng triệu viên đá khổng lồ thành một tổng thể cao lớn và hoàn hảo.
Mới sáng sớm còn chưa đông khách thăm viếng, chúng tôi không phải chen chân khi xuống xem hầm mộ nằm trong lòng tháp.
Trong lòng kim tự tháp đỏ
Nhìn cận cảnh một bề mặt kim tự tháp đỏ
Cầu thang gỗ nối các hầm bên trong kim tự tháp
Để xuống hầm mộ, trước hết phải leo một đoạn bậc thang tới cửa vào trong lòng kim tự tháp. Nhìn thang leo xuống khá sâu lại nghe tiếng thở phì phò của hai du khách đang trên đường từ dưới hầm mộ chui lên cũng thấy lo.
Đường dẫn xuống hầm mộ khá dốc và rất thấp, phải gập mình xuống gần sát đất mới có thể bò xuống được. Hai bên có tay vịn và đường dốc có những gờ bằng gỗ để khỏi bị trượt. Bên ngoài thoáng đãng là thế nhưng càng xuống sâu không khí càng khó thở, mùi amoniac nồng nặc chiếm lĩnh mọi ngóc ngách đường hầm. Hết thang dốc là một phần hầm nhỏ với mái hình chữ V gần như dựng đứng, và tiếp tục leo một đoạn thang gỗ nữa.
Hi vọng được xem hầm mộ chính đẹp đẽ nhưng vào đến hầm mộ phía trong mọi người khá thất vọng vì không có gì đặc biệt hơn hầm phía bên ngoài, chẳng có xác ướp, không đặt quan tài cũng chẳng có hoa văn vẽ vời trên tường, duy chỉ có một mùi khai lưu cữu từ hàng bao năm nay.
Nhưng cảm giác đó qua mau khi từ lòng tháp nhìn lên đỉnh cao vun vút. Kinh ngạc hơn là những vách đá liền lặn từng khớp nối như dao cắt xếp chồng như có những bàn tay khổng lồ khéo léo sắp đặt.
Kim tự tháp gãy (Bent Pyramid)
Gần với kim tự tháp đỏ (cũng ở Dashur) là một công trình vĩ đại thứ hai của Pharaoh Sneferu, minh chứng cho thời kỳ đầu của các kim tự tháp là kim tự tháp gãy. Phần dưới cùng được xây dựng với độ nghiêng khoảng 58°, phần giữa nghiêng khoảng 54° nhưng phía ngọn lại chỉ còn 43°.
Xây dựng trên nền đất sét mềm, không chịu nổi trọng lượng của hàng triệu viên đá khổng lồ nên các bức tường của kim tự tháp bị nứt là điều không tránh khỏi.
Những viên đá mặt ngoài của kim tự tháp gãy
Trong giai đoạn xây dựng thứ ba, để cải thiện sự ổn định của kim tự tháp, độ nghiêng đã được giảm xuống còn 43°. Điều này tạo ra sự uốn cong độc đáo, không tìm thấy trong các kim tự tháp khác. Và độ cao giảm xuống còn 105m, tổng khối lượng là 1.237.000m3.
Bên trong lòng tháp có những hành lang được trám thạch cao để che các vết nứt và sau đó dựng các xà gỗ trong các căn phòng. Phía ngoài kim tự tháp gãy được phủ lớp đá vôi Tura.
Kim tự tháp bậc thang
Điểm đến tiếp theo của chúng tôi là kim tự tháp bậc thang (Step-Pyramid) tại Saqqara. Kim tự tháp này là lăng mộ của Pharaoh Djoser và là kim tự tháp bậc thang đầu tiên ở Ai Cập, được xây dựng từ năm 2650 trước Công nguyên. Mô hình xây dựng này là mastaba - một loại mộ trong các hình thức của một gò đất hình chữ nhật bằng phẳng và dốc nghiêng.
Công trình ban đầu được lên kế hoạch như là một mastaba vuông, nhưng đã được mở rộng thành kim tự tháp 4 bậc và cuối cùng hoàn thành một kim tự tháp nền chữ nhật với 6 bậc.
Những hàng cột trên lối đi dẫn vào tổ hợp công trình đền thờ và kim tự tháp bậc thang Djoser
Một ngày đi thăm ba kim tự tháp quả là quá nhiều. Bàng hoàng trước những kỳ quan mà người Ai Cập cổ đại để lại cho nhân loại, nhưng những phút giây vừa từ trong lòng tháp bước ra bên ngoài vẫn cảm giác như trút được gánh nặng đè lên ngực và trên đầu.
Trên sa mạc không khí thoáng đãng và trong trẻo khác hẳn với ở Cairo, chúng tôi hít căng lồng ngực.
Vẫn còn cụm kim tự tháp nổi tiếng ở Giza, nhưng phải để dành một ngày khác vậy.
