Bộ Xây dựng vừa đưa vào dự thảo Luật Nhà ở sửa đổi nhiều điểm thông thoáng để tháo gỡ những nút thắt, khó khăn cho người nước ngoài mua nhà. Luật nhấn mạnh đến điều khoản cho phép người nước ngoài mua nhà sau khi nhập cảnh nhằm tạo thuận lợi để thu hút, kích thích phát triển đầu tư, các lĩnh vực du lịch, dịch vụ. Chính sách này khuyến khích một hình thức xuất khẩu bất động sản tại chỗ, vừa có lợi cho nền kinh tế, vừa phù hợp với thông lệ quốc tế.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, trong phiên Thường vụ Quốc hội thảo luận về Luật Nhà ở (sửa đổi) gần đây, đã nêu ý kiến về việc nên có giới hạn, nhằm tránh trường hợp người nước ngoài nào nhập cảnh cũng được sở hữu nhà ở Việt Nam. Cũng cùng mối quan ngại như trên, Ủy ban Pháp luật (cơ quan thẩm tra) đã có ý kiến cần phải đặt ra giới hạn chỉ cho phép mua nhà ở tại khu vực không cấm người nước ngoài cư trú, đi lại; và người nước ngoài cũng chỉ được mua loại nhà ở có giá bán cao hơn mức giá do Chính phủ quy định theo từng thời kỳ.
Cải thiện môi trường đầu tư tại Việt Nam bằng cách nới lỏng các điều kiện cho người nước ngoài mua nhà
Trước kỳ vọng tạo thêm điều kiện thuận lợi cho người nước ngoài tiếp cận thị trường địa ốc Việt Nam thì quan điểm trên gần như đối nghịch lại. Trên bàn thảo luận Luật Nhà ở sửa đổi, nhiều chuyên gia knih tế đã thẳng thắn nêu quan điểm về câu chuyện mở toang hay thắt chặt các điều kiện cho người nước ngoài mua nhà tại Việt Nam nhằm đưa lại quyết sách đúng đắn nhất cho vấn đề này.
Ông Marc Townsend, giám đốc điều hành CBRE Việt Nam, phát biểu: "Tôi khá băn khoăn về câu chuyện sở hữu bất động sản tại Việt Nam, theo tôi, nút thắt không phải là đóng hay mở mà nó nằm ở chỗ Chính phủ cần phải thẳng thắn đối diện với vấn đề này".
Marc Townsend cũng chia sẻ, dù ông và những người nước ngoài khác có được mua bất động sản tại Việt Nam sau khi nhập cảnh hay không thì cũng chỉ là một nhóm người, khó có thể làm thay đổi cục diện thị trường địa ốc Việt Nam một cách nhanh chóng. Chuyện nới lỏng các điều kiện, ý nghĩa sâu xa của nó thực chất là chuyện nó tác động tích cực đến tâm lý nhà đầu tư ngoại và ảnh hưởng trực tiếp đến việc cải thiện môi trường đầu tư tại Việt Nam nói chung và BĐS nói riêng.
Ông Marc Townsend cũng cho biết sẽ không ủng hộ đề xuất chỉ cho phép người nước ngoài mua bất động sản cao cấp, vì điều này đi ngược lại với cách tiếp cận thị trường thông thường, người mua phải được quyền lựa chọn theo thị hiếu và nhu cầu của họ. Vị chuyên gia này chia sẻ, không phải người nước ngoài nào cũng giàu như cách nghĩ thông thường, cũng như du học sinh – sinh viên Việt Nam nếu mua nhà ở nước ngoài cũng không bị bắt buộc phải mua nhà cao cấp như đề xuất Dự thảo đưa ra ở trên.
"Trong khi đó, ông Huỳnh Phước Nghĩa, chuyên viên cấp cao Công ty tư vấn Hội nhập toàn cầu (GIBC), phân tích: "Việc nới lỏng điều kiện cho người nước ngoài mua nhà thì mục tiêu gỡ khó cho bất động sản chỉ là phụ, cái chính là tạo ra được một môi trường đầu tư thông thoáng hơn".
Nếu tạo cho khối ngoại môi trường đầu tư thông thoáng hơn sẽ tạo cú hích cho thị
trường địa ốc
Ông Nghĩa cho biết, về việc cho người nước ngoài mua nhà, Việt Nam đang có cách tiếp cận hoàn toàn khác với các nước trên thế giới và trong khu vực. Việt Nam đang lúng túng giữa hai khái niệm tiêu dùng bất động sản và sở hữu bất động sản, ngoài ra cũng chưa có sự lựa chọn dứt khoát một trong hai tiêu chí này để tạo nên một môi trường đầu tư lý tưởng cho khối ngoại ở thị trường BĐS Việt Nam.
Chuyên gia này đưa ra ví dụ, Singapore hiện đang khai thác triệt để thị trường bất động sản ở khía cạnh tiêu dùng, nghĩa là thuê mua với nhiều hình thức đa dạng khác nhau. Hay Mỹ thì lại tiếp cận nguồn lực từ bất động sản ở khía cạnh bán quyền sở hữu nhà ở một cách tuyệt đối. Với luật chơi rõ ràng như thế, đã có nhiều doanh nhân Việt Nam mua nhà đất ở Singapore và Mỹ. Nhìn lại môi trường đầu tư bất động sản tại Việt Nam, nhà đầu tư nước ngoài dù rất quan tâm nhưng không có điều kiện cần và đủ để hội nhập vào thị trường trong nước một cách sâu rộng.
Các chuyên gia cũng nhận định trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập như hiện nay, việc các điều kiện cho khối ngoại sở hữu bất động sản cần phải được nới lỏng sớm muộn cũng phải làm rõ, đây chính là yếu tố quan trọng để cải thiện môi trường đầu tư tại Việt Nam. Ông Huỳnh Phước Nghĩa nhấn mạnh, đây cũng là xu thế chung toàn cầu.
Ông Nguyễn Khánh Toàn, trưởng bộ phận nghiên cứu và tư vấn Công ty Savills Việt Nam, cho rằng có rất nhiều nhà đầu tư cá nhân và tổ chức nước ngoài rất quan tâm đến thị trường bất động sản Việt Nam trong nhiều năm trở lại đây. Nhưng do môi trường đầu tư chưa thuận lợi như thủ tục pháp lý phức tạp, thời gian dài và những điểm khác biệt so với thông lệ quốc tế đã khiến khối ngoại dễ dàng bỏ cuộc.
Theo số liệu thống kê, đến tháng 8/2014, cả nước mới chỉ có 126 trường hợp người nước ngoài được mua nhà tại Việt Nam, trong đó khách mua cá nhân chiếm tới 80% còn các tổ chức chiếm khoảng 20%. Trong đó, chủ yếu là người đã kết hôn với công dân Việt Nam.
Khảo sát của phóng viên tại Tp.HCM và Hà Nội, lượng khách nước ngoài quan tâm và giao dịch bất động sản chiếm trung bình 10% tổng doanh số bán hàng của các dự án BĐS trung - cao cấp. Con số này cũng được đánh giá là còn khá khiêm tốn so với tiềm năng rất lớn của thị trường BĐS Việt Nam.
Ông Toàn khẳng định nếu tích cực cải thiện môi trường đầu tư, khơi đúng mạch và tạo được các điều kiện đủ hấp dẫn thì khối ngoại vẫn có thể tạo nên một cú hích hỗ trợ bất động sản vượt khó trong giai đoạn hiện nay.
