Chỉ tính riêng tại Hà Nội, số lượng chung cư cũ đã lên tới con số 1.150 căn với khoảng 1,7 triệu m2 sàn. Con số này tại Tp.HCM cũng là 530 căn và được xây dựng từ trước 1975, tức là đã đến thời xuống cấp, cũ hỏng. Nhằm khuyến khích các doanh nghiệp, những nhà soạn dự thảo nghị định đã đề xuất cho phép nhà đầu tư, bên cạnh một số ưu đãi còn được chuyển mục đích sử dụng một phần diện tích đất của dự án để kinh doanh, dịch vụ và quan trọng nhất là không bị khống chế chiều cao công trình, và chỉ cần “nằm trong quy hoạch của khu vực đã được duyệt”.
Việc dùng ưu đãi, tạo cơ hội cho doanh nghiệp có lợi nhuận để thu hút đầu tư không phải là chuyện mới và với trường hợp này, về danh nghĩa, cả doanh nghiệp, người dân và nhà nước đều được lợi. Muốn giải quyết thành công vấn đề của hàng ngàn chung cư, liên quan đến cuộc sống của hàng trăm ngàn người dân chắc chắn không thể là điều đơn giản, nhất là khi nó liên quan đến nơi ăn, chốn ở và sinh hoạt. Vấn đề nằm ở chỗ, nếu không "ăn được” thì chẳng có doanh nghiệp nào mặn mà. Do đó, chuyện cơi nới, tận dụng khoảng không hay tăng tối đa số tầng có thể nhằm thu hồi vốn... có lẽ sẽ vẫn diễn ra.
 |
| Cải tạo chung cư cũ có sự gắn bó mật thiết với kết cấu hạ tầng đô thị. Ảnh minh họa |
Mặc dù các nhà soạn thảo đã rất cẩn trọng “thòng” thêm cụm từ “miễn là nằm trong quy hoạch của khu vực đã được duyệt” thì chắc chắn thêm một lần nữa, kết cấu hạ tầng đô thị vốn đã quá tải, thiếu đồng bộ lại càng chịu thêm nhiều sức ép khi mật độ dân cư không ngừng tăng lên. Khi mà các quy hoạch liên tục bị phá vỡ thì làm sao có thể đảm bảo những “quy hoạch đã được duyệt”?
Đơn cử, tại khu vực Bàu Cát (quận Tân Bình, Tp.HCM), trước đây khu vực này vốn rất hoang vu, đường xá và nhà cửa lưa thưa, thế nhưng từ khi được quy hoạch với những khu nhà cao tầng để phục vụ tái định cư thì lập tưc hệ thống đường sá, cơ sở hạ tầng bị quá tải. Thảm cảnh ngập nước, kẹt xe... diễn ra liên miên và chính quyền lại phải đầu tư những khoản kinh không nhỏ để khắc phục.
Còn tại Hà Nội, một khi các khu chung cư cũ ở Kim Liên, Thành Công… đồng loạt cải tạo, cơi nới và nâng tầng thì viễn cảnh ùn tắc trên những con đường gần như đã được báo trước. Đó là chưa kể, với mục tiêu lợi nhuận, đa số các doanh nghiệp sẽ chỉ quan tâm một số chung cư có vị trí đắc địa, còn lại sẽ vẫn chịu số phận hẩm hiu.
Nếu không có sự tính toán cẩ trọng, việc liên tục phá vỡ các quy hoạch, xử lý các vấn đề ngắn hạn bằng các biện pháp thiếu tầm nhìn có thể chúng ta lại phải tiếp tục trả giá, trong khi hiện tại chúng ta đã và đang phải trả giá cho sự ngắn hạn của tư duy và tầm nhìn trong quá khứ.
