Cũng tại buổi hội thảo nói trên, ông Nguyễn Văn Phụng đánh giá, so với mục tiêu mà chiến lược cải cách hệ thống thuế giai đoạn 2011-2020 đặt ra thì mức động viên thuế hiện còn cách xa.
Theo đó, trong chiến lược vạch ra giai đoạn 2011-2015 thì tỉ lệ đóng góp của thuế trên GDP là 23-24%, trong đó thu từ thuế phí, lệ phí đạt 22-23% GDP.
Thực tế cho thấy, giai đoạn này đang có mức động viên thu ngân sách đạt 23,7% GDP nhưng thu từ thuế chỉ đạt 18,1% GDP.
"Các con số này nói lên rằng mấy năm qua chúng ta đang dựa vào đất rất nhiều. Nếu tính thu cả đất thì đạt 23,7% GDP, còn bỏ đất ra thì chỉ được hơn 18% GDP thôi. Như thế, chúng ta đang sống bằng đất, bán đất để ăn. Ăn hết phần của con cháu trong tương lai", ông Phụng nhận định.
Vì vậy ông Phụng cho rằng trong những năm tới, Bộ Tài chính cần sửa đổi, bổ sung một số Luật thuế.
Ông Nguyễn Văn Phụng, Vụ trưởng Vụ quản lý thuế doanh nghiệp lớn (Tổng cục thuế)
cho rằng Bộ Tài chính cần sửa đổi, bổ sung một số Luật thuế. Ảnh: L.Thanh
Để làm rõ hơn vấn đề trên, Giáo sư Trần Thọ Đạt, Hiệu trưởng trường Kinh tế Quốc dân Hà Nội, cho biết với mục tiêu đảm bảo nguồn thu cho ngân sách Nhà nước, Bộ Tài chính hiện đang lấy ý kiến sửa đổi 6 luật thuế, trong đó có thuế Giá trị giá tăng, Thuế thu nhập cá nhân, Thuế Tiêu thụ đặc biệt, Thuế Xuất nhập khẩu…
Ngoài ra cơ quan này mới đây cũng vừa công bố đề xuất dự án Luật thuế Tài sản. Theo đó, một trong những mục tiêu sửa đổi là nhằm đảm bảo thu ngân sách trong bối cảnh Việt Nam đang thực hiện cam kết các Hiệp định thương mại tự do nên phải cắt giảm thuế xuất nhập khẩu.
Mặt khác, theo giáo sư Đạt, mục tiêu mà Bộ Tài chính đưa ra trong các căn cứ để xây dựng và sửa đổi các Luật thuế nói trên đều nhằm đảm bảo chính sách thuế của Việt Nam thực hiện theo thông lệ quốc tế.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia thì những lý do, căn cứ mà Bộ Tài chính đưa ra đều thiếu thuyết phục, thực chất chỉ nhằm mục đích tăng thu cho ngân sách khi mà nguồn thu hiện không đủ chi.
Tại hội thảo, chuyên gia kinh tế Bùi Trinh cũng cho rằng dù có tăng thuế thêm bao nhiêu cũng không thể giúp cân bằng với tình hình chi hiện nay.
Chẳng hạn, chi thường xuyên trong quý I/2018 vừa qua chiếm tới 88% tổng số chi (147.000 tỉ đồng). Điều này theo ông Trinh, rõ ràng là Bộ Tài chính đã luôn chọn cách tốt nhất để có nguồn cho chi, cụ thể là tăng thuế và "không có lợi cho dân".
Bàn về lý lẽ khi tăng thuế, tiến sĩ Vũ Sĩ Cường, thuộc Học viện Tài chính, đặt vấn đề: "Khi tăng thuế để thu thì bộ Tài chính nói để đảm bảo phù hợp với thông lệ quốc tế. Vậy tại sao về chi thì chúng ta lại không công khai minh bạch như các nước, không phù hợp với thông lệ quốc tế?".
Cùng quan điểm, ông Phan Đức Hiếu, Phó viện trưởng Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cũng đề nghị Bộ Tài chính phải chứng minh cho người dân thấy việc đề xuất tăng, giảm các sắc thuế trên sẽ có những ảnh hưởng thế nào đến người dân, đến thu ngân sách…
Cụ thể hơn là việc Bộ Tài chính tăng thuế giá trị gia tăng từ 10% lên 12%, đề xuất thu thuế nhà, đất… là nhằm mục tiêu gì?
Cũng theo ông Hiếu, khi xây dựng các chính sách, đặc biệt là tăng thuế cần có sự minh bạch. Nếu cơ quan quản lý đưa ra các chính sách mà không giải thích đầy đủ, hoặc giải thích không thuyết phục thì người dân có quyền nghi ngờ chính sách của nhà nước.
