Để giảm bớt thiệt thòi, người có nhà nằm trong khu vực quy hoạch "treo" sẽ được cấp giấy phép xây dựng (GPXD) tạm, nhưng phải cam kết không đòi bồi thường khi tháo dỡ. Ngoài ra, công trình tạm sẽ không được cấp giấy. Điều này khiến chủ nhà vô cùng lo lắng dù được phép xây nhà.
Bỏ cả tỷ đồng xây nhà tạm
Năm 2016, ông Ngô Văn Thực chi hơn 5 tỷ đồng mua căn nhà rộng 68m2 ở hẻm 49 Trần Văn Đang, quận 3. Theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, ngôi nhà này thuộc “lộ giới tuyến Bắc Nam dự phóng 60m theo quyết định phê duyệt năm 1999 của thành phố”.
Khi xin giấy phép xây dựng để xây lại nhà, ông Thực được hướng dẫn đến UBND phường nộp hồ sơ đồng thời làm cam kết khi Nhà nước thực hiện quy hoạch, ông không được đòi bồi thường khi tháo dỡ nhà.
Ông Thực được xây thêm tầng 2, 3 theo GPXD “cải tạo sửa chữa có thời hạn” do UBND quận 3 cấp. GPXD nêu cụ thể “chủ đầu tư phải tự phá bỏ công trình, không được đòi bồi thường phần công trình xây dựng theo GPXD có thời hạn khi Nhà nước thực hiện quy hoạch theo thời gian ghi trong giấy phép”.
Ngoài ra, ông Thực còn rất hoang mang khi GPXD ghi chú “thời hạn sử dụng công trình đến ngày 1/7/2018”. Ông thắc mắc: “Sau ngày này thì công trình của tôi không còn được sử dụng hay sao?”. Bỏ ra cả tỷ đồng xây ngôi nhà 3 tầng khang trang nhưng ông Thực lo lắng không yên vì không biết “số phận” căn nhà sẽ ra sao. Ông cho biết chỉ muốn nhà được hoàn công cấp giấy để cảm thấy yên tâm hơn.
Nhà ở thuộc quy hoạch “treo” chỉ được cấp phép tạm. Ảnh minh họa: Hoàng Giang
Tương tự ông Thực, ông Nguyễn Ngọc Minh cũng vừa mua một căn nhà trị giá hơn 4 tỷ đồng trong hẻm đường Huỳnh Đình Hai, quận Bình Thạnh. Giấy chứng nhận ghi “vị trí nhà đất thuộc khu dân cư hỗn hợp (hiện hữu cải tạo kết hợp thương mại dịch vụ) và đường giao thông theo quy hoạch được quận duyệt năm 2010”. Khi mua xong, ông đến quận xin cấp giấy phép xây dựng thì mới tá hỏa rằng ông “chỉ được cấp phép xây dựng tạm, quy mô tối đa ba tầng”. Hơn nữa, nhà được cấp phép tạm sẽ không được bồi thường khi giải tỏa, không được hoàn công.
Ông Minh vô cùng hoang mang vì ngôi nhà hiện không ở được nhưng nếu xây mới thì tốn cả tỷ đồng mà nhà không được hoàn công, không được bồi thường nếu mở đường. Ông than thở: “Mua phải nhà quy hoạch đã quá đau khổ, giờ lại mang thêm cái ách “công trình tạm không được bồi thường. Tôi hỏi mấy ngân hàng đều lắc đầu không cho vay vì sợ rủi ro”. Cũng theo ông Minh, nếu công trình tạm được cấp giấy thì cũng an ủi phần nào cho người dân khi nhà bị vướng quy hoạch.
Xem xét cấp giấy chứng nhận cho công trình tạm
Giải thích về “thời hạn sử dụng của công trình” qua câu ghi chú trong GPXD, trưởng phòng quản lý đô thị một quận cho hay, đó là thời gian thực hiện theo quy hoạch phân khu được duyệt. Vì được cấp phép tạm do thuộc quy hoạch này nên công trình chỉ được tồn tại theo thời hạn thực hiện quy hoạch.
Vậy công trình sẽ ra sao khi sau thời gian này, quy hoạch chưa được thực hiện? Trả lời câu hỏi này, vị này cho hay, theo Luật Xây dựng, hết thời gian này (với ông Thực, chẳng hạn sau ngày 1/8/2018) thì người dân phải xin gia hạn GPXD. Tuy nhiên, về thủ tục và thời gian được gia hạn, ông nói “vẫn chưa rõ, trên thực tế chưa từng thấy trường hợp nào đến xin gia hạn sau khi hết thời hạn được nêu trong GPXD”.
Về yêu cầu người dân phải cam kết tháo dỡ không bồi thường (trong khi Quyết định 26/2017 không đề cập), vị lãnh đạo này cho hay, lý do là bởi mẫu đơn này có trong hồ sơ xin cấp phép xây dựng tạm của Sở.
Giám đốc Sở Xây dựng, ông Trần Trọng Tuấn cho hay, vấn đề cấp phép xây dựng quy định tại Quyết định 26 được soạn thảo phải đảm bảo phù hợp với Luật Xây dựng năm 2014 về việc cấp phép xây dựng tạm, không đề cập việc được bồi thường như Quyết định 27/2014. Mặc dù vậy, theo ông Tuấn, nếu quy hoạch không thực hiện sau một thời hạn nhất định, công trình tạm vẫn phải được cấp giấy chứng nhận và được bồi thường. Đó là quyền lợi của người dân. Ông Tuấn nói: “Sở Xây dựng đã có kiến nghị việc cấp giấy chứng nhận cho công trình tạm nhưng việc này lại thuộc thẩm quyền của Sở Tài nguyên và Môi trường”.
Giám đốc Văn phòng Đăng ký đất đai thành phố, ông Dư Huy Quang cho hay, về việc cấp giấy chứng nhận cho công trình tạm, Sở Tài nguyên và Môi trường đã có cuộc họp và Sở cũng đã chỉ đạo Văn phòng Đăng ký đất đai thành phố rà soát, báo cáo hướng giải quyết. Ông cho hay: “Văn phòng Đăng ký đất đai thành phố đang tổng hợp, chia thành các trường hợp với những điều kiện cụ thể để được cấp giấy. Chủ trương là tháo gỡ vướng mắc, khó khăn cho người dân. Nếu không cấp được giấy chứng nhận thì cũng ghi nhận công trình xây dựng để làm căn cứ cho người dân được xem xét bồi thường sau này”.
