Theo báo cáo "Nhà ở giá hợp lý ở Việt Nam - Con đường phía trước" do Ngân hàng Thế giới (WB) vừa mới công bố, mặc dù liên tục tăng trưởng về kinh tế nhưng Việt Nam vẫn gặp phải thiếu hụt lớn về nhà ở bảo đảm chất lượng.
WB cho biết, khoảng 20% (gần 4,8 triệu hộ dân) trong tổng số 24,2 triệu hộ dân của Việt Nam hiện vẫn sống trong đói nghèo. Đô thị hóa và gia tăng dân số đã vượt quá khả năng của Chính phủ trong việc bảo đảm cho mọi công dân được tiếp cận với nhà ở an toàn với giá thành hợp lý.
Năm 2040, tỷ lệ dân số đô thị ước tính sẽ chiếm tới 50%. Số hộ dân thành thị ước tính sẽ tăng lên 10,1 triệu hộ dân vào năm 2020 (từ 8,3 triệu năm 2015). Việc gia tăng dân số đô thị cũng như giảm quy mô hộ gia đình ở thành thị với tỷ lệ 1,09%/năm sẽ dẫn tới một sự thiếu hụt nhà ở trung bình hàng năm 374 nghìn căn nhà trong 5 năm tới.
 |
| Theo nghiên cứu của WB, 40% những hộ gia có thu nhập dưới 10 triệu đồng ở thành phố lớn như Tp.HCM và Hà Nội không có cơ hội mua nhà. (Đơn vị tính: nghìn đồng) |
Báo cáo nhận định, dù nhu cầu cao như vậy nhưng những giải pháp nhà ở chính thức vẫn vượt khả năng chi trả của người thu nhập thấp. Chỉ những người thuộc nhóm thu nhập cao nhất mới có đủ khả năng chi trả cho các căn hộ chung cư thương mại do chủ dự án xây dựng. Những căn hộ tiêu chuẩn vẫn vượt khả năng chi trả của các nhóm thu nhập thấp hơn, nhất là với 40% dân số ở phân khúc thu nhập thấp nhất.
Đồng thời, WB cũng đánh giá, mức thuế đất của Việt Nam hiện vẫn đang rất thấp, góp phần gây ra tình trạng giá đất ngày càng cao và đầu cơ. Thuế đất chỉ chiếm 2-3% tổng nguồn thu của Nhà nước vì thuế suất quá thấp và việc định giá hơn giá thị trường của UBND các tỉnh trong khung giá đất. Điều này làm giảm đáng kể nguồn thu để từ đó cung cấp dịch vụ, hạ tầng và vốn cho các chương trình công khác.
Theo Ngân hàng Thế giới, hiện nay có khoảng hơn một chục chương trình nhà ở đang được triển khai. Những chương trình nhà ở hiện tại đã ghi nhận một số kết quả tích cực nhưng phần lớn các chương trình này đều vẫn đang trong giai đoạn triển khai và kết quả chưa rõ ràng.
Báo cáo đánh giá, một vài chương trình phải xoay sở rất khó khăn mới nhận được nguồn tiền cần thiết để triển khai. Những chương trình khác thì tiến hành với chi phí kinh tế cao và gây tốn kém cho Chính phủ. Cuối cùng, chính sách nhà ở vẫn chưa tập trung vào các hộ nghèo đô thị. Vì thế, tổ chức này kiến nghị, các chương trình này cần được cải thiện nhằm đạt hiệu quả cao hơn thông qua việc củng cố hệ thống triển khai và tập trung phát triển những phân khúc thị trường rộng thay vì chỉ hướng cho một vài nhóm đối tượng khách hàng riêng biệt.
